สกสว.หนุนทีมวิจัยลุยสำรวจ "เมืองโบราณศรีเทพ"

ตามที่คณะรัฐมนตรีเห็นชอบการนำเสนอเมืองโบราณศรีเทพ จ.เพชรบูรณ์ เข้าสู่บัญชีรายชื่อมรดกโลก โดยประเทศไทยจะต้องจัดส่งเอกสารนำเสนอเข้าสู่บัญชีรายชื่อมรดกโลก ภายในวันที่ 1 ก.พ.2564 เพื่อเข้าวงรอบการพิจารณาขึ้นทะเบียนเป็นแหล่งมรดกโลกนั้น

วันนี้ (21 ม.ค.2564) รศ. ดร.นคร ภู่วโรดม คณะวิศวกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ในฐานะหัวหน้าชุดโครงการอนุรักษ์โครงสร้างโบราณสถานด้วยหลักวิศวกรรม ระยะที่ 2 ภายใต้การสนับสนุนของสำนักงานคณะกรรมการส่งเสริมวิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม (สกสว.) เปิดเผยว่า อุทยานประวัติศาสตร์ศรีเทพ เป็นหนึ่งในพื้นที่ศึกษาหลักของงานวิจัยครั้งนี้ โดยนำองค์ความรู้ที่คณะผู้วิจัยได้พัฒนาขึ้นจากโครงการวิจัยระยะแรกที่อุทยานประวัติศาสตร์พระนครศรีอยุธยามาผนวกกับการวิจัยเชิงลึก เพื่อให้ได้ข้อมูลพื้นฐานทางวิศวกรรมสำหรับการขอขึ้นทะเบียนมรดกโลก และเป็นแนวทางการศึกษาสำหรับแหล่งโบราณสถานอื่น ๆ ต่อไป

 

สำหรับความคืบหน้าในการสำรวจอุทยานประวัติศาสตร์ศรีเทพ คณะวิจัยโครงการ “การสำรวจและประเมินความมั่นคงเพื่อการอนุรักษ์โครงสร้างโบราณสถานในอุทยานประวัติศาสตร์มรดกโลก” สำรวจภาคสนามเพื่อรวบรวมข้อมูลเชิงโครงสร้างในสภาพปัจจุบันของโบราณสถานที่สำคัญของอุทยาน โดยผลการดำเนินงานประกอบด้วย การบันทึกภาพดิจิทัลจากการถ่ายภาพภาคพื้นดิน และถ่ายภาพมุมสูงโดยอากาศยานไร้คนขับ เพื่อนำข้อมูลไปประมวลเป็นรูปทรง 3 มิติของโบราณสถาน รวมถึงเก็บข้อมูลตำแหน่งและขนาดของรอยร้าวหรือลักษณะการเสื่อมสภาพ ณ ปัจจุบัน ซึ่งจะใช้เป็นข้อมูลในการวางแผนการบำรุงรักษาได้อย่างมีประสิทธิภาพต่อไป นอกจากนั้นยังสำรวจคุณสมบัติของชั้นดินบริเวณโดยรอบปรางค์ฤาษีที่มีการเอียงตัวทางด้านข้าง เพื่อใช้ในการประเมินสาเหตุของการเอียงตัว รวมถึงแนวทางการปรับปรุงให้โครงสร้างมีความมั่นคง

 

สแกนวัตถุ 3 มิติ สำรวจ 4 โบราณสถานหลัก

ขณะที่โครงการ “การใช้ฐานข้อมูลดิจิทัลสำหรับงานวิศวกรรมเพื่อความยั่งยืนในการอนุรักษ์โบราณสถานหรืออาคารโบราณในชุมชน” นำโดย รศ. ดร.สุทัศน์ ลีลาทวีวัฒน์ คณะวิศวกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าธนบุรี ยังคงเน้นการประเมินและติดตามสภาพโบราณสถานโดยใช้เทคโนโลยีการสแกนวัตถุ 3 มิติด้วยแสงเลเซอร์ สำรวจโบราณสถานหลัก 4 แห่ง ได้แก่ ปรางค์ศรีเทพ ปรางค์ฤาษี เขาคลังนอก และเขาคลังใน ข้อมูลที่ได้สามารถนำไปใช้วิเคราะห์ประเมินเสถียรภาพของโครงสร้างในสภาพปัจจุบัน พร้อมทั้งเป็นฐานข้อมูลเพื่อการติดตามการเปลี่ยนแปลงสภาพโครงสร้างโบราณสถานต่อไปในอนาคต

 

นอกจากนี้ คณะวิจัยยังได้รวบรวมวัสดุโบราณ และวัสดุทดแทน ภายใต้ความอนุเคราะห์จากอุทยานประวัติศาสตร์ศรีเทพ มาทดสอบในห้องปฎิบัติการเพื่อหาสมบัติทางกายภาพและทางกลของวัสดุตัวอย่าง อันเป็นข้อมูลสำคัญสำหรับการวิเคราะห์และประเมินโครงสร้างให้มีความถูกต้องแม่นยำมากยิ่งขึ้น

 

ทั้งนี้ สำนักศิลปากรในเขตพื้นที่และชุมชนใกล้เคียงสามารถนำองค์ความรู้และฐานข้อมูลที่ได้รับจากการถ่ายทอดจากโครงการนี้ไปต่อยอดเพื่อการพัฒนาและวางแผนกิจกรรมเพื่อการอนุรักษ์โบราณสถานในพื้นที่ศึกษา ซึ่งเป็นเป้าหมายระยะยาวของโครงการ โดยอาศัยการมีส่วนร่วมระหว่างบุคลากรภาครัฐ ชุมชน ตลอดจนเยาวชนคนรุ่นใหม่ในการสร้างความตระหนักถึงความสำคัญของการเรียนรู้และอนุรักษ์มรดกทางวัฒนธรรมในท้องถิ่นของตนผ่านกิจกรรมอนุรักษ์โบราณสถานในชุมชนใกล้บ้าน

 

วางแผนขุดค้นเพิ่ม

ด้านโครงการ “การประยุกต์ใช้การสำรวจธรณีฟิสิกส์เพื่อสนับสนุนการบูรณปฏิสังขรณ์โบราณสถานและการขุดค้นทางโบราณคดี” ซึ่งมี ผศ. ดร.ภาสกร ปนานนท์ คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ เป็นหัวหน้าโครงการย่อย ได้ร่วมกับผู้เชี่ยวชาญจากกรมศิลปากรดำเนินการสำรวจธรณีฟิสิกส์แบบผสมผสานด้วยวิธีการวัดสนามแม่เหล็กไฟฟ้าและธรณีเรดาร์บริเวณพื้นที่รอบ ๆ เขาคลังนอก อุทยานประวัติศาสตร์ศรีเทพ พบบริเวณที่มีค่าการเหนี่ยวนำไฟฟ้าสูงกว่าปกติ บ่งชี้ว่าอาจจะมีโครงสร้างโบราณสถานหรือโบราณวัตถุฝังอยู่ข้างใต้ ซึ่งจะนำผลการศึกษาที่ได้หารือกับอุทยานประวัติศาสตร์ศรีเทพและกรมศิลปากรเพื่อวางแผนการขุดค้นต่อไป และมอบผลการศึกษาที่ได้ให้เป็นงานวิชาการเพื่อสนับสนุนการขึ้นทะเบียนเป็นมรดกโลกของอุทยานประวัติศาสตร์ศรีเทพ

คณะวิจัยวางแผนการศึกษาและวิเคราะห์ข้อมูลเชิงลึก เตรียมแผนการอนุรักษ์โบราณสถานให้ยั่งยืน มีประสิทธิภาพและถูกต้องตามหลักวิชาการ เป็นประโยชน์ต่อการเตรียมเอกสารนำเสนอเข้าสู่บัญชีรายชื่อมรดกโลก