เปิดโครงสร้าง "ศาลทหาร" เมื่อต้องพิจารณาคดีพลเรือน

การเมือง
7 ก.ค. 58
17:21
1,846
Logo Thai PBS
เปิดโครงสร้าง "ศาลทหาร" เมื่อต้องพิจารณาคดีพลเรือน

ศาลทหารเป็นหน่วยงานยุติธรรมที่มีบทบาทมาตลอดตั้งแต่รัฐประหาร โดยเฉพาะการพิจารณาคดีความมั่นคงและท่ามกลางกระแสวิพากษ์วิจารณ์การดำเนินคดีกับพลเรือน จึงนำไปสู่ข้อสงสัยเกี่ยวกับบทบาทหน้าที่ของศาลทหาร

กลุ่มนักกิจกรรมทยอยรวมตัวหน้าศาลทหารกรุงเทพ ภายหลังมีรายงานศาลทหารพิจารณาไม่มีเหตุควบคุมตัว 14 นักศึกษาและนักกิจกรรมที่ใช้ชื่อว่า "ขบวนการประชาธิปไตยใหม่" ตามคำร้องขอฝากขัง ที่เป็นอีกคดีที่พลเรือนถูกพิจารณาโดยศาลทหารภายใต้สถานการณ์ปัจจุบัน จึงทำให้มีปมสงสัยถึงบทบาทหน้าที่ศาลทหารว่าขอบเขตอำนาจอยู่ในระดับไหน ทั้งในสถานการณ์ปกติและสถานการณ์ทางสังคมปัจจุบัน

ศาลทหารอยู่ใต้สังกัดกระทรวงกลาโหม โดยมีพล.อ.ประวิตร วงษ์สุวรรณ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงกลาโหม เป็นผู้รับผิดชอบงานธุรการในปัจจุบัน แบ่งเป็นศาลทหารชั้นต้น ศาลทหารชั้นกลางและศาลทหารสูงสุด

ศาลทหารชั้นต้น แบ่งเป็น ศาลจังหวัดทหาร มีอำนาจพิจารณาคดีฐานความผิด ยกเว้นคดีที่จำเลยเป็นนายทหารสัญญาบัตร, ศาลมณฑลทหาร มีอำนาจพิจารณาคดีฐานความผิด ยกเว้นคดีที่จำเลยเป็นนายทหารชั้นนายพล, ศาลทหารกรุงเทพ ตั้งอยู่ในกรมพระธรรมนูญ พิจารณาพิพากษาคดีอาญาได้ทุกบทกฏหมาย ไม่จำกัดชั้นยศของจำเลยและศาลประจำหน่วยทหาร สำหรับหน่วยทหารที่ปฏิบัติหน้าที่นอกราชอาณาจักร

ศาลทหารแต่ละลำดับชั้น ประกอบด้วยตุลาการศาลทหารและตุลาการพระธรรมนูญ ซึ่งกำหนดเป็นนายทหารที่มีความรู้ด้านกฏหมายรวมอยู่ด้วย ศาลทหารชั้นต้นต้องมีตุลาการ 3 นาย ศาลทหารชั้นกลางและศาลทหารสูงสุดต้องมีตุลาการ 5 นาย

ในสถานการณ์บังคับใช้กฎอัยการศึก ศาลทหารชั้นต้นทำหน้าที่ในบทบาทศาลทหารในเวลาไม่ปกติ มีวิธีพิจารณาแตกต่างไปจากเดิม ผู้ถูกกล่าวหาระหว่างนี้ไม่มีสิทธิ์อุทธรณ์หรือฎีกา แต่ในสถานการณ์ปัจจุบัน ผู้ถูกกล่าวหามีสิทธิ์อุทธรณ์ได้ตามพระราชบัญญัติธรรมนูญศาลทหาร ผู้ต้องหามีสิทธิ์ประกันตัวไม่ต่างกับศาลพลเรือนและมีอำนาจคุมตัวไม่ต่างกัน ควบคุมตัวก่อนส่งฟ้องได้ไม่เกิน 84 วัน

สถิติจากเว็บไซต์ ilaw เผยตัวเลขผู้ถูกควบคุมตัวตลอด 365 วันของการรัฐประหารทั้งหมด 471 คน  มี 209 คนที่ถูกควบคุมตัวเพราะการแสดงความคิดเห็นทางการเมืองในที่สาธารณะ, 131 คนในจำนวนนั้นถูกพิจารณาคดีโดยศาลทหาร เช่นเดียวกับวันที่ 26 มิ.ย.2558 นักกิจกรรม 14 คนที่ใช้ชื่อว่า "ขบวนการประชาธิปไตยใหม่" ถูกควบคุมตัวขึ้นศาลทหารก่อนได้รับการพิจารณาปล่อยตัววันพรุ่งนี้ (8 มิ.ย.2558)

เมื่อเทียบระหว่างศาลพลเรือนและศาลทหาร อาจไม่มีความต่างในแง่การพิจารณาคดี แต่โครงสร้างศาลทหารจะอยู่ในสังกัดกระทรวงกลาโหม ตุลาการและเจ้าหน้าที่ศาลทหารเป็นข้าราชการทหารทั้งหมด

โดยทั่วไปศาลทหารมีอำนาจพิจารณาคดีความของทหารประจำการ ซึ่งทหารกองประจำการและกลุ่มบุคคลทั่วไปที่รับราชการกระทรวงกลาโหมที่กระทำความผิดต่อหน้าที่ราชการหรือความผิดอาญา จำกัดพื้นที่ในบริเวณที่ตั้งหน่วยทหาร ส่วนการพิจารณาคดีพลเรือนหลังจากรัฐประหารเมื่อ 22 พ.ค.2557 คาดว่าเข้าข่ายบุคคลที่อยู่ในความควบคุมของเจ้าหน้าที่ฝ่ายทหารโดยชอบด้วยกฎหมาย


ข่าวที่เกี่ยวข้อง