รีไซเคิลหรือลดการใช้: อะไรคือทางออกจากยุคถุงพลาสติก

การรีไซเคิลขยะจากพลาสติกอาจเป็นวิธีการเดียวในขณะนี้ที่ยอมรับกันว่าช่วยลดปริมาณขยะประเภทนี้ได้ ด้วยกรรมวิธีการนำพลาสติกกลับมาใช้ใหม่ แต่ผลิตภัณฑ์ที่ได้จากพลาสติกรีไซเคิลก็ยังมีข้อจำกัดในการใช้งาน

ในกระบวนการนำพลาสติกมารีไซเคิลนั้น พลาสติกแต่ละประเภทจะต้องผ่านการคัดแยกและตัดให้ได้ขนาด ซึ่งเป็นขั้นตอนแรกในกระบวนการเตรียมวัสดุเพื่อการรีไซเคิล  เหตุผลที่ต้องคัดแยกเนื่องจากพลาสติกแต่ละชนิดมีมูลค่าต่างกันโดยเฉพาะถุงพลาสติกใส สีขาว มีราคาสูงสุดถึงกิโลกรัมละ 15-17 บาท

เมื่อคัดแยกแล้วคนงานจะนำพลาสติกทั้งหมดลงในอ่างซักล้างขนาดใหญ่ พลาสติกทุกชิ้นจะเข้าสู่ระบบน้ำหมุนเวียนเพื่อชำระสิ่งสกปรก โดยใช้เวลาประมาณ 10 นาที

จากนั้นจะนำไปปั่นแห้งซึ่งกระบวนการนี้ ต้องใช้เวลาอีกไม่ต่ำกว่า 2 ชั่วโมง เพื่อไล่ความชื้นออกจากพลาสติก ก่อนจะนำพลาสติกเหล่านี้บรรจุลงในถุงขนาดใหญ่เพื่อส่งต่อไปยังโรงงานหลอมพลาสติกในขั้นตอนการรีไซเคิล

ธีระพล ชั้นสกุลณี  ผู้ประกอบการโรงงานคัดแยกพลาสติกเพื่อรีไซเคิล เปิดเผยว่าพลาสติกที่เตรียมไว้ส่งขายโรงงานรีไซเคิลมีมากถึง 15-20 ตันต่อสัปดาห์ ซึ่งเป็นสิ่งที่ชี้ให้เห็นว่า ปัจจุบันยังคงมีการใช้พลาสติกจำนวนมาก นั่นทำให้กระบวนการคัดแยกเพื่อนำไปรีไซเคิล มีส่วนช่วยสำคัญไม่ให้ขยะจากพลาสติกล้นเมือง

"ถ้าไม่มีการรีไซเคิล บ่อฝังกลบขยะต่างๆ คงเต็มจนไม่มีที่ทิ้งขยะ เพราะพลาสติกต้องใช้เวลานานกว่าจะย่อยสลาย ถ้าเราไม่เอามารีไซเคิล ขยะพลาสติกก็จะถูกนำไปกองไว้เป็นภูเขาจนไม่มีที่จะทิ้ง" นายธีระพลให้ความเห็น

แม้การรีไซเคิลจะช่วยลดปริมาณขยะพลาสติกด้วยการหมุนเวียนกลับใช้ใหม่ แต่อาจไม่ใช่แนวทางที่ดีที่สุดตามมุมมองของ ผศ.ธรรมสิทธิ์ วงศ์เศรษฐสกุล อาจารย์ภาควิชาเคมี คณะวิทยาศาสตร์ ม.มหิดล เพราะเห็นว่าต้องใช้พลังงานสูงและผลิตภัณฑ์ที่ได้ยังมีข้อจำกัดการใช้งาน
 
"พลาสติกที่ได้จากการรีไซเคิลจะไม่ใช่พลาสติกเกรดเอ คือ ไม่สามารถเอามาใช้ผลิตอุปกรณ์ทางการแพทย์หรือภาชนะใส่อาหารได้ เพราะมันผ่านการปนเปื้อนมาแล้ว" ผศ.ธรรมสิทธิ์กล่าว

การสร้างความตระหนักในการลดใช้ถุงพลาสติกจึงเป็นแนวทางจัดการขยะประเภทนี้ได้ดีที่สุด แม้ที่ผ่านมาทั้งภาคเอกชน ห้างร้านต่างๆ ร่วมมือกันลดใช้ถุงพลาสติกใส่สินค้า ในทุกวันที่ 15 และ 30 ของเดือน แต่สากล ฐินะกุล รองอธิบดีกรมส่งเสริมคุณภาพสิ่งแวดล้อมเห็นว่า จำเป็นต้องเร่งสร้างความเข้าใจกับสังคมเพิ่มขึ้น
 
"เวลาเราซื้อของเรามักคาดหวังว่าจะได้ถุงพลาสติกแถมมาด้วย ทำอย่างไรให้ทุกคนคิดว่าไม่จำเป็นต้องใช้ถุงพลาสติก ถ้าเรานำภาชนะต่างๆ ที่เรามีอยู่แล้วไปซื้อของได้ ก็จะช่วยเรื่องการลดใช้ถุงพลาสติก" นายสากลกล่าว

นายสากลยังแนะนำให้ประชาชนเลือกซื้อของที่ใช้บรรจุภัณฑ์น้อย สามารถนำไปรีไซเคิล แปรรูปใหม่ได้ อีกทั้งควรใช้บรรจุภัณฑ์เดิมเพื่อเติมหรือใส่สินค้าใหม่
การจับจ่ายซื้อของควรใช้ถุงผ้าตะกร้า หากหลีกเลี่ยงไม่ได้ ควรใช้ถุงขนาดใหญ่ใบเดียว เพื่อเป็นแนวทางสร้างค่านิยมใหม่ให้กับคนไทย นำไปสู่การลดใช้ถุงพลาสติกอย่างเป็นรูปธรรม