องค์กรภาคีเด็ก ค้านกฏกระกระทรวงมหาดไทยตีตราเด็กไร้สัญชาติเป็นอาชญากรตั้งแต่เกิด

 

นายสุรพงษ์ กองจันทึก ประธานคณะอนุกรรมการสิทธิมนุษยชนด้านชนชาติผู้ไร้สัญชาติ แรงงานข้ามชาติ และผู้พลัดถิ่น สภาทนายความ กล่าวว่า กฎกระทรวงว่าด้วยการกำหนดฐานะและเงื่อนไขการอยู่ในราชอาณาจักรของผู้ซึ่งไม่มีสัญชาติไทยฉบับใหม่ที่ยกร่างกันเสน็จแล้วนี้มีเนื้อหาที่มีผลกระทบต่อเด็กนับล้านคนที่เกิดขึ้นในประเทศไทยซึ่งเป็นเด็กกลุ่มใหญ่มาก ที่รัฐไทยไม่ได้ให้สัญชาติไทย  สำหรับพระราชบัญญัติสัญชาติฉบับเดิมนั้น ได้ระบุไว้ว่าคนที่เกิดในประเทศไทยทุกคนถือว่าเป็นคนไทย  

 

ต่อมาได้มีการแก้ไขกฏหมายพรบ.สัญชาติขึ้นมาใหม่โดยนำเรื่องของความมั่นคงเข้ามาเป็นประเด็นหลักในการแก้ไขกฏหมาย และได้มีการแก้ไข พรบ.สัญชาติโดยจำกัดบุคคล3 กลุ่มที่จะไม่มีสิทธิในการได้รับสัญชาติไทยตามหลักดินแดนได้แก่ 

1. กลุ่มที่ถูกผ่อนผันให้อยู่ในประเทศไทยชั่วคราวอาทิกลุ่มชาติพันธ์ที่รัฐได้จัดทำบัตรชนกลุ่มน้อยให้ กลุ่มแรงงานต่างด้าว 3 สัญชาติที่รัฐให้มาขึ้นทะเบียน 

2.กลุ่มที่ได้รับอนุญาตให้อยู่ชั่วคราวในประเทศไทยอาทิ กลุ่มที่ถือวีซ่าพาสปอร์ตเข้ามาให้ประเทศไทย และ 

3.กลุ่มคนที่เข้าเมืองผิดกฎหมายโดยเด็กที่เกิดจากบิดามารดา 3 กลุ่มดังกล่าวข้างต้นนี้จะกลายเป็นกลุ่มคนที่เข้าเมืองผิดกฎหมายตามพรบ.สัญชาติของไทย 

 

ประธานคณะอนุกรรมการสิทธิมนุษยชนด้านชนชาติผู้ไร้สัญชาติ แรงงานข้ามชาติ และผู้พลัดถิ่น สภาทนายความกล่าวต่อว่า ต่อมาในปี 2551ได้มีการแก้ไข พรบ.สัญชาติฉบับที่ 4 โดยกำหนดว่าเด็กๆเหล่านี้จะมีสถานะอย่างไร ให้เป็นไปตามกฎกระทรวง ซึ่งการยกร่างกฎหมายฉบับใหม่มีเจตนารมณ์ในการยกร่างที่จะไม่ให้เด็กเหล่านี้เป็นเด็กผิดกฎหมายอีกต่อไปแต่เมื่อกระทรวงมหาดไทยได้ยกร่างกฎกระทรวงเสร็จแล้วในเดือนนี้ ก็ยังระบุให้เด็กเหล่านี้เป็นคนเข้าเมืองโดยผิดกฎหมายอยู่ซึ่งความมุ่งหวังและเจตนารมณ์ของการยกร่างกฎกระทรวงฉบับนี้คือต้องทำให้เด็กทุกคนสามารถอยู่ในประเทศไทยได้ตามหลักของสิทธิมนุษยชนและถูกกฎหมาย

 

แต่เมื่อร่างกฎกระทรวงฉบับนี้เสร็จสิ้นกลับมีการระบุให้เด็กทุกคนกลายเป็นคนเข้าเมืองผิดกฎหมายโดยระบุในกฏกระทรวงชัดเจนว่าผู้ที่เกิดในราชอาณาจักรไทยแต่ไม่ได้สัญชาติไทยตามมาตรา 7ทวิ วรรคหนึ่ง แห่งพระราชบัญญัติสัญชาติให้ถือว่าผู้นั้นเข้ามาอยู่ในราชอาณาจักรไทยโดยไม่ได้รับอนุญาติตามกฎหมายว่าด้วยคนเข้าเมืองแต่ก็มีข้อยกเว้นในบางกลุ่มซึ่งจะทำให้เด็กทุกคนที่ไม่ได้อยู่ในข้อยกเว้นกลายเป็นอาชญากรทันที 

 

นายสุรพงษ์กล่าวว่า การออกกฎหมายเช่นนี้ ถือเป็นการละเมิดและขัดต่อกฎหมายระหว่างประเทศทั้งปฏิญญาสากลว่าด้วยสิทธิมนุษยชน อนุสัญญาสิทธิเด็ก รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทยพรบ.คุ้มครองเด็ก และขัดต่อเจตนารมณ์ของพรบ.สัญชาติ เอง  และการแก้ไขนี้ต้องเป็นไปเพื่อป้องกันให้เด็กไม่ผิดกฎหมายตามหลักของกฎกระทรวงด้วย แต่เมื่อกฎหมายออกมาแล้วเด็กก็ยังผิดกฎหมายอยู่ดี ทั้งๆที่ไม่เข้าข่ายการกระทำความผิดตามกฎหมาย และตามหลักกฎหมายสากลและหลักกฎหมายทั่วไปถือว่า

1.เด็กเป็นผู้บริสุทธิ์ 

2 เด็กไม่ได้กระทำความผิดอาญา 

3.เด็กไม่ได้เข้าเมืองเพราะเด็กอยู่ในประเทศไทย ไม่ใช่คนเข้าเมือง เด็กจึงผิดกฎหมายไม่ได้ ผลสุดท้ายก็คือเด็กกลายเป็นผู้กระทำผิดกฎหมายอาญาและกฎหมายคนเข้าเมืองมีโทษจำคุก ทำให้เด็กเป็นอาชญากรตั้งแต่เกิด ต้องได้รับโทษตามกฎหมายเจ้าหน้าที่ต้องจับกุมและผลักดันออกนอกประเทศ ดังนั้นจึงจำเป็นที่เราต้องออกมาพูดถึงผลกระทบเหล่านี้เพราะท้ายที่สุดเด็กกลุ่มนี้อาจเป็นเด็กที่เป็นลูกหลานคนไทย เด็กเร่ร่อน เด็กในสถานสงเคราะห์ที่ไม่มีเอกสารหลักฐาน 

 

ประธานคณะอนุกรรมการสิทธิมนุษยชนด้านชนชาติผู้ไร้สัญชาติ แรงงานข้ามชาติ และผู้พลัดถิ่น สภาทนายความ  กล่าวถึงข้อเสนอแนะในการแก้ปัญหาดังกล่าว 6 ข้อ คือ 1. เด็กที่เกิดในราชอาณาจักรไทยต้องไม่มีความผิดตามกฎหมายว่าด้วยคนเข้าเมือง

2. ต้องช่วยเหลือคุ้มครองเด็กซึ่งเป็นผู้บริสุทธิ์ที่เกิดในประเทศไทยตามกฎหมายทั้งกฎหมายระหว่างประเทศ และกฎหมายภาพในประเทศ โดยเฉพาะอย่างยิ่งตามพรบ.คุ้มครองเด็ก

3.ต้องดำเนินการตามหลักการไม่เลือกปฏิบัติและเพื่อประโยชน์สูงสุดของเด็กโดยให้เด็กได้รับการพัฒนาไปสู่ความเป็นมนุษย์ที่สมบูรณ์ และมีศักยภาพสูงสุด

4. เด็กทุกคนต้องเป็นบุคคลตามกฎหมาย ได้รับการจดทะเบียนการเกิด และได้รับสัญชาติไม่ว่าจะสัญชาติไทยหรือสัญชาติที่อื่นใดตามความเป็นจริง 

5. เด็กต้องเป็นผู้บริสุทธิ์ที่ถูกต้องตามกฎหมายแม้ว่าจะเกิดในประเทศไทยโดยบิดาหรือมารดาเข้ามาในราชอาณาจักรโดยไม่ได้รับอนุญาตตามกฎหมายว่าด้วยคนเข้าเมืองและ 

6. รัฐบาลต้องทบทวนร่างกฏกระทรวงฉบับนี้  และต้องตั้งคณะทำงานพิจารณายกร่างใหม่โดยมีนักกฎหมายและผู้ปฏิบัติงานด้านเด็ก นักสิทธิเด็ก นักสิทธิมนุษยชน และหน่วยงานที่เกี่ยวข้องเข้าร่วมเป็นคณะทำงาน เพื่อให้เด็กได้รับการคุ้มครองและอยู่ในประเทศไทยตามกฎหมาย 

 

ด้าน รศ.ดร.พันธุ์ทิพย์กาญจนะจิตราสายสุนทร คณะนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ กล่าวว่า ร่างกฎกระทรวงฉบับนี้นอกจากจะขัดต่อหลักกฎหมายสากลระหว่างประเทศหลากหลายฉบับแล้ว ยังขัดตอรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทยตามมาตรา3 วรรค 2 ที่ระบุว่า การปฏิบัติหน้าที่ของรัฐสภา คณะรัฐมนตรี ศาล รวมทั้งองค์กรตามรัฐธรรมนูญและหน่วยงานของรัฐ ต้องเป็นไปตามหลักนิติธรรมโดยเนื้อหาในกฎกระทรวงฉบับนี้ที่ระบุให้เด็กทุกคนที่อยู่ในประเทศไทยไม่มีสัญชาติไทยกลายเป็นคนผิดกฎหมาย เป็นการจำกัดสิทธิเด็ก ขัดต่อหลักสิทธิมนุษยชนซึ่งเด็กที่ได้รับผลกระทบจะไม่ใช่แค่เด็กที่เป็นลูกหลานแรงงานข้ามชาติเท่านั้นแต่จะหมายถึงลูกหลานของชาวเขา ชนกลุ่มต่างๆ ที่ยังพิสูจน์สถานะบุคคลไม่ได้ดังนั้นหน่วยงานที่เกี่ยวข้องจะต้องออกมาร่วมกันยุติกฎกระทรวงดังกล่าวโดยไวที่สุด 

 

ขณะที่น.ส.วรางคณา มุทุมล เจ้าหน้าที่ประสานงานโครงการเด็กย้ายถิ่น ประจำประเทศไทย (Savethe Children) กล่าวว่าในฐานะที่ประเทศไทยร่วมเป็นภาคีในอนุสัญญาว่าด้วยสิทธิเด็ก หากมีกฎหมายที่มีความเสี่ยงกับเด็กเราจะต้องเร่งดำเนินการระงับ และต้องไม่ยอมให้เกิดกฎหมายฉบับนั้นเกิดขึ้นมา ซึ่งตามหลักแนวทางปฏิบัติของคณะกรรมการสิทธิเด็กว่าด้วยสหประชาชาติจะต้องไม่เลือกปฎิบัติต่อเด็กไม่ว่าเด็กจะมีสัญชาติใดศาสนาไหน จะต้องได้รับการดูแลคุ้มครองให้ปลอดจากความรุนแรงทุกรูปแบบมีสิทธิที่จะได้รับชีวิตรอดและมีโอกาสได้รับการพัฒนาอย่างเท่าเทียม  ดังนั้นข้อกังวลของเราคือหากกฎหมายนี้มีผลบังคับใช้จะมีเด็กที่ต้องถูกจับกุมและพลัดพรากจากครอบครัวเป็นจำนวนมากซึ่งเป็นความเสี่ยงอันตรายต่อเด็กเอง และขัดต่อหลักประโยชน์สูงสุดเกี่ยวกับเด็ก 

 

เจ้าหน้าที่ประสานงานโครงการเด็กย้ายถิ่นประจำประเทศไทย (Save the Children) กล่าวอีกว่า อย่างไรก็ตาม พรบ.คุ้มครองเด็กในไทยไม่ได้คุ้มครองเฉพาะเด็กไทยแต่หมายรวมถึงเด็กทุกคนที่เกิดในประเทศไทย โดยเฉพาะอย่างยิ่งเมื่อไทยได้เข้าร่วมในประชาคมอาเซียนและมีตัวแทนเข้าไปนั่งเป็นประธานคณะกรรมาธิการอาเซียนว่าด้วยการส่งเสริมและคุ้มครองสิทธิสตรีและสิทธิเด็กโดยภาระหน้าที่ของคณะกรรมการฯ ชุดนี้ คือช่วยส่งเสริมคุ้มครองเด็กทุกคนอย่างเท่าเทียมกันส่งเสริมให้มีการพัฒนาเครือข่ายการพัฒนาสังคมให้มีคุณภาพ  เป็นภาระหน้าที่ที่ต้องทำให้เพื่อนสมาชิกเห็นว่าประเทศไทยมีมาตรฐานในการคุ้มครองและดูแลเด็กที่สอดคล้องกับมาตรฐานสากลในรูปแบบไหนอย่างไรบ้าง 

 

ที่ผ่านมาเราก็มีความก้าวหน้าในหลายรูปแบบในการคุ้มครองสิทธิเด็กโดยพยายามแก้ไขจุดบกพร่องและจัดการศึกษาพร้อมทั้งส่งเสริมสิทธิการศึกษาให้เด็กทุกคนในประเทศ และมียุทธศาสตร์เพื่อจัดการสถานะบุคคลโดยการถอนข้อสงวนในคณะอนุสัญญาว่าด้วยสิทธิเด็ก มาตรา 7 แต่เมื่อกฎกระทรวงว่าด้วยการกำหนดฐานะและเงื่อนไขการอยู่ในราชอาณาจักรของผู้ซึ่งไม่มีสัญชาติไทยฉบับนี้ออกมาจะยิ่งทำให้ภาพลักษณ์ของประเทศไทยต่อประชาคมอาเซียนตกต่ำลงดังนั้นหากความมุ่งหวังในอนาคตที่ต้องการเป็นผู้นำอาเซียนเราจะต้องคำนึงถึงประเด็นนี้เป็นหลักด้วย 

 

ทั้งนี้ หลังการเสวนา มีการกล่าวแถลงการณ์โดยตัวแทนเยาวชนจากชายแดนแม่สอดที่จะได้รับผลกระทบจากกฎกระทรวงฉบับนี้ โดย ด.ญ.พลอย ตัวแทนจากเด็กต่างชาติจากมูลนิธิเพื่อเยาวชนชนบท(Foundation  for Rural Youth) กล่าวว่า  หนูเกิดและเติบโตในประเทศไทยเรียนภาษาไทย รู้สึกว่าเป็นคนไทยมาโดยตลอด แม้มีคนบอกว่าเราไม่ใช่คนไทยก็ตามเราไม่เคยคิดว่าการที่พ่อแม่ของเราเป็นชาวพม่า จะทำให้เราต้องเป็นคนที่ทำผิดกฎหมาย เราเลือกเกิดไม่ได้แต่พวกหนูรู้ว่าเราสามารถทำสิ่งดีดีให้กับแผ่นดินที่เราอาศัยได้ ดังนั้นเราอยากให้ผู้ใหญ่ให้โอกาสมองเราว่าเป็นเด็กที่ควรได้รับสิทธิ และควรได้รับการคุ้มครองเหมือนเด็กไทยคนอื่นๆ  และเด็กต่างด้าวที่เกิดในประเทศไทยควรจะได้สูติบัตร มีโอกาสเรียนหนังสือและพัฒนาตามความสามารถที่ตามโอกาสที่ทำได้ วันนี้จึงขอเรียกร้องให้ผู้ใหญ่ที่เกี่ยวข้องเห็นคุณค่าของเราว่าจะเติบโตเป็นคนดีและทำคุณประโยชน์ให้กับประเทศไทยกรุณาระงับการออกกฎหมายที่จะทำให้พวกเราตกอยู่ในความเสี่ยงและอันตราย