นักวิชาการชี้ไทยไม่มีอำนาจกำหนดราคาข้าว
รศ.สมพร อิศวิลานนท์ นักวิชาการอาวุโส สถาบันคลังสมองของชาติ ระบุในงานสัมมนาข้าวไทยกับอำนาจเหนือตลาดโลกว่า แม้โครงการรับจำนำข้าวช่วยทำให้ราคาข้าวส่งออกสูงในช่วงแรก เพราะราคารับซื้อข้าวสูงกว่าตลาดร้อยละ 40 แต่ขณะนี้ราคาข้าวส่งออกปรับตัวลดลงตามปริมาณ และความต้องการของตลาดโลก โดยราคาข้าวขาว 5 เปอร์เซ็นต์ของไทยอยู่ที่ตันละ 420 ดอลลาร์สหรัฐ จากเดิมมีราคาถึงตันละ 600 ดอลลาร์สหรัฐ สะท้อนว่าแม้ไทยจะส่งออกข้าวเป็นอันดับต้นๆ ของโลก แต่ไม่สามารถเป็นผู้กำหนดราคาข้าวในตลาดโลกได้
ผลการศึกษาการมีอำนาจเหนือตลาดของข้าวไทยของมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ ระบุว่าไทยไม่มีอำนาจเหนือตลาดในการกำหนดราคาข้าว เพราะต้องแข่งขันการส่งออกกับประเทศเวียดนาม และอินเดียที่มีข้าวชนิดเดียวกับไทย ทำให้ไทยไม่สามารถเพิ่มราคาข้าวได้ตามต้องการ รัฐบาลจึงเสี่ยงขาดทุนจากการระบายสต็อกข้าว เพราะต้องขายในราคาต่ำกว่าราคารับจำนำ
ทั้งนี้ โครงการรับจำนำข้าว ตั้งแต่เดือนตุลาคม 2554 ถึงเดือนสิงหาคม 2556 มีข้าวเปลือกในสต็อกรัฐบาล จำนวน 43.5 ล้านตัน คิดเป็นข้าวสารปริมาณ 27-28 ล้านตัน ใช้เงินรับจำนำรวมกว่า 670,000 ล้านบาท มีรายรับจากการขายข้าวเพียง 150,000 ล้านบาท โดยช่วง 2 ปี ของการรับจำนำข้าว ขาดทุนประมาณ 256,000 ล้านบาท