ที่สุด 10 ข่าวสิ่งแวดล้อมแห่งปี 2566 "พลายศักดิ์สุรินทร์" กลับไทย

365 วันในปีกระต่ายทอง วงการสิ่งแวดล้อมมีทั้งเรื่องอิ่มเอมใจ กับข่าวดีหลายเรื่องทั้งการพาพลายศักดิ์สุรินทร์ ช้างไทยพลัดถิ่นในศรีลังกากลับไทยได้สำเร็จ แต่ที่ดีใจสุด ในวงการอนุรักษ์คือการได้ลูกพญาแร้งตัวแรกในกรงเลี้ยง ชื่อ "เจ้าเหม่ง" หลังสูญพันธุ์จากไทยถึง 31 ปี และยังรอลุ้นไข่ใบแรกจาก "ป็อก-มิ่ง" พญาแร้งที่ส่งไปฮันนีมูนในป่าห้วยขาแข้ง ที่เพิ่งวางไข่ใบแรกเมื่อ 17 ธ.ค.นี้ 

"พลายศักดิ์สุรินทร์" ช้างไทยกลับแผ่นดินเกิด

ถึงวันนี้เชื่อว่าชื่อของ "พลายศักดิ์สุรินทร์" ช้างไทยตัวผู้อายุ 30 ปี 1 ใน 2 เชือกที่รัฐบาลไทยส่งไปเป็นทูตสันถวไมตรีให้กับประเทศศรีลังกา เมื่อปี 2544 คงได้เข้ามานั่งอยู่ในหัวใจของแฟนคลับชาวไทยเรียบร้อยแล้ว หลังการเหยียบแผ่นดินแม่ครั้งแรก เมื่อ 2 ก.ค.ที่ผ่านมา และถือเป็นช้างไทยตัวแรกในรอบ 22 ปีที่รัฐบาลเจรจาขอกลับมาดูแลอาการบาดเจ็บอย่างเป็นทางการ ซึ่งต้องฝ่าด่านหินและขั้นตอนทางการทูตนานเกือบ 8 เดือน

แต่ที่ยากกว่าคือ ความท้าทายและความเสี่ยงของทีมสัตวแพทย์ไทย และรัฐบาลในภารกิจการนำช้างที่อายุ 30 ปีเจ้าของ "งาอุ้มบาตร" ยาวข้างละเกือบ 2 เมตร แถมน้ำหนักกว่า 3 ตันครึ่งขึ้นเครื่องบินลัดฟ้ากลับมาไทยได้สำเร็จ

พลายศักดิ์สุรินทร์ ช้างไทยกลับถึงแผ่นดินเกิดในรอบ 22 ปี รักษาอาการบาดเจ็บและจิตใจที่ศูนย์อนุรักษ์ช้างไทย จ.ลำปาง

จนวันนี้กว่า 5 เดือนพลายศักดิ์สุรินทร์ในบ้านหลังใหม่ที่ศูนย์อนุรักษ์ช้างไทย จ.ลำปาง ได้เข้าโปรแกรมการรักษาขาซ้ายงอตึงงอบาดเจ็บ ตาที่เป็นต้อกระจก และแผลฝีสะโพกไปในทิศทางดี ควบคู่กับบาดแผลทางจิตใจที่ได้รับเยียวยา และกลายเป็นขวัญใจของคนรักช้างไปเรียบร้อย

อ่านข่าว ฟื้นฟู-รักษาได้ผลดี "พลายศักดิ์สุรินทร์" เริ่มงอข้อเท้าได้

ภาพแรกครอบครัวเสืออภิญญา เซเลบป่าห้วยขาแข้ง

ไม่ใช่เรื่องง่ายนักที่จะบังเอิญตามติดชีวิตของ "เสือโคร่งอภิญญา" เจ้าของลายพาดกลอนที่น่าเกรงขาม แม้วันนี้ทีมวิจัยเสือป่าตะวันตกจะติดตามพฤติกรรม การใช้ชีวิตและประชากรเสือในป่าที่คาดว่ามีกว่า 148-189 ตัวโดยเฉพาะเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าห้วยขาแข้ง ถือเป็นบ้านหลังใหญ่ต้นกำเนิดเสือโคร่งให้กระจายพันธุ์ไปยังผืนป่าใกล้เคียง ซึ่งมีการศึกษาครอบครัวเสือโคร่งพร้อมตั้งชื่อเสือไว้มากกว่า 40 ตัว ซึ่งส่วนใหญ่จะถูกนำเสนอเรื่องราวผ่านกล้องดักถ่ายภาพสัตว์ป่า

"มงคล พิทักษ์หมู่" ถือเป็นช่างภาพอิสระคนแรกผู้บันทึกภาพครอบครัว "เสือโคร่งอภิญญา" เซเลบแห่งป่าห้วยขาแข้งที่กำลังพาลูกเสือหนุ่มคือ สอนสา กับ สรณ์สืบ ลูกเสือโคร่งอายุประมาณ 1 ปี มาฝึกใช้ชีวิตตามสัญชาตญาณ ทั้งกินซากวัวแดงที่ล่าไว้ ขัดเล็บกับต้นไม้ และฉีดพ่นสเปรย์ฉุนเพื่อแสดงอาณาเขต

อ่านข่าว Behind the scenes "มงคล" ผู้บันทึกภาพครอบครัวเสืออภิญญา

ภาพครอบครัวเสือโคร่งอภิญญาในป่าห้วยขาแข้ง (ถ่ายโดยนายมงคล พิทักษ์หมู่)

เขาเล่าว่า ใช้เวลา 2 วันที่มาส่องดูสัตว์บนหอส่องสัตว์ แต่ไม่คิดว่าจะได้เจอเสือโคร่งตัวเป็นๆ ถึง 3 ตัวตรงหน้า จึงเป็น 30 นาทีที่ประทับใจกับภาพตรงหน้า เพราะเป็นเสือโคร่งจากครอบครัวเดียวกัน และเห็นอิริยาบถในธรรมชาติ ภาพชุดนี้ถูกพูดถึงในโลกออนไลน์หลายวัน และสำหรับมงคล ถึงกับบอกว่าเป็นภาพประทับใจที่สุดในรอบ 10 ปี

"เจ้าเหม่ง" ลูกพญาแร้งตัวแรกในไทย

ถือเป็นหน้าแรกความสำเร็จของทีมวิจัยพญาแร้ง สัตว์ป่าสงวน เจ้าของฉายา "เทศบาลแห่งผืนป่า" หลังพญาแร้งฝูงสุดท้ายสูญพันธุ์จากป่าห้วยขาแข้งเมื่อ 30 ปีก่อน และเหลือพญาแร้งในกรงเลี้ยงเพียง 6 ชีวิตที่สวนสัตว์โคราช ในจำนวนนี้เป็นตัวเมียเพียง 2 ตัว ตัวผู้ 4 ตัว

ล่าสุดเมื่อเดือน มี.ค.ที่ผ่านมา ลูกพญาแร้งตัวแรกในกรงเลี้ยง ลืมตาออกมาดูโลก หลังจากจากการฟูมฟักไข่ 1 ใน 2 จากพ่อและแม่พญาแร้งในกรงเลี้ยงชื่อแจ็ค และแม่ชื่อนุ้ย ได้สำเร็จเป็นชาติที่ 2 ของโลก โดยลูกพญาแร้งผ่านการฟักไข่ตั้งแต่ 17 ม.ค.ที่ผ่านมา ใช้เวลาราว 50 วันลูกพญาแร้งตัวแรกฟักออกมาเป็นตัว เมื่อวันที่ 8 มี.ค.ที่ผ่านมา ท่ามกลางความดีใจของทีมเจ้าหน้าที่ที่ฟูมฟัก

ขณะเดียวกัน ทีมวิจัยได้ทำงานคู่ขนานและรอลุ้นว่าพญาแร้งอีก 1 คู่ "ป๊อก-มิ่ง" ที่นำไปอยู่ในกรงขนาดใหญ่กลางป่าซับฟ้าฝ่า เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าห้วยขาแข้ง โดยส่งตัววันวาเลนไทน์ 14 ก.พ.2565 เป็นเวลากว่า 1 ปี

"ลูกพญาแร้ง" ตัวเมียตัวแรก จากพ่อและแม่พญาแร้งในกรงเลี้ยงชื่อแจ็ค และแม่ชื่อนุ้ย ได้สำเร็จเป็นชาติที่ 2 ของโลก

อ่านข่าว สุดดีใจ! "มิ่ง พญาแร้ง" ออกไข่ใบแรกกลางป่าห้วยขาแข้ง

ล่าสุด โครงการฟื้นฟูประชากรพญาแร้งในถิ่นอาศัยของประเทศไทย แจ้งข่าวดี "มิ่ง" วางไข่ใบแรก หลังจากทั้ง 2 ตัวเริ่มมีพฤติกรรมขึ้นผสมพันธุ์ครั้งแรก เมื่อวันที่ 23 พ.ย.2566 จนในที่สุดมิ่งวางไข่ใบแรกที่เกิดในป่าห้วยขาแข้งได้สำเร็จ ทั้งนี้ต้องลุ้นต่อว่า ไข่ใบนี้จะมีเชื้อหรือไม่

อ่านข่าว สำเร็จ! “พญาแร้ง" คู่แรก กลับบ้าน "ห้วยขาแข้ง" ในรอบ 30 ปี

"อิกัวนาเขียว" วายร้ายต่างถิ่นบุกเมืองละโว้

"อิกัวนาเขียว" สัตว์แปลกของเล่นมีชีวิตยอดฮิตราคาแพงหลักหมื่นในยุค 20 ปีตอนนี้ กลายเป็นสัตว์แปลกตกกระป๋องถูกทิ้งในชุมชนและพื้นที่สาธารณะ ซึ่งมีรายงานพบ "อิกัวนา" ตัวขนาด 1-1.5 เมตร มีสีสันหลากหลายนอนผึ่งแดดบนต้นไม้และริมบึงในชุมชนติดขอบป่าเขาพระยาเดินธง อ.พัฒนานิคม จ.ลพบุรี และสวนนกชัยนาท จ.ชัยนาท บางส่วนในป่าคำชะโนด จ.อุดรธานี และแถบ อ.บ้านแหลม จ.เพชรบุรีที่น่าตกใจคือใน 4-5 พื้นที่ยังไม่สามารถประเมินประชากรได้ชัดเจน เบื้องต้นสันนิษฐานมีนับพันตัว

อิกัวนาเขียว เอเลียนสปีชีส์ ระบาดหนักในพื้นที่จ.ลพบุรี เจ้าหน้าที่ไล่จับนำออกจากสิ่งแวดล้อม

โดยนายอรรถพล เจริญชันษา อธิบดีกรมอุทยานแห่งชาติสัตว์ป่าและพันธุ์พืช สั่งจับเป็นการด้วยการส่งทีมเจ้าหน้าที่ไล่จับอิกัวนาเขียว สัตว์แปลกที่อยู่ในบัญชีเอเลียนสปีชีส์ หรือชนิดพันธุ์ต่างถิ่นที่เคยมีรายงานคุกคามในรัฐฟลอริดา สหรัฐอเมริกาเมื่อหลายปีก่อน

อ่านข่าว ห้ามนำเข้า "อิกัวนา" ทุกชนิดเข้าไทย หลังพบรุกรานหนัก  

เพื่อหวังตัดไฟตั้งแต้ต้นลม ตอนนี้จับตัวในพื้นที่ระบาดได้มากกว่า 300 ตัว พร้อมทั้งสั่งห้ามนำเข้าอิกัวนาเขียวชั่วคราว พร้อมดำเนินการคู่ขนานประกาศให้ประชาชนส่งการคอบครองอิกัวนา เพื่อให้กรมอุทยานฯ เช็กประชากรอิกัวนาในกรงเลี้ยง ซึ่งน่าตกใจว่ายังมีคนเลี้ยงสัตว์แปลกตัวนี้ถึง 417 คน ใน 40 จังหวัด รวมยอดอิกัวนา 4,480 ตัว

ซีเซียม-137 ล่องหน โอละพ่อถูกลักขาย

อกสั่นขวัญแขวนกันทั้งประเทศเมื่อเดือนก.พ.ที่ผ่านมา หลังข่าวแท่งเหล็กบรรจุสารกัมมันตรังสีซีเซียม-137 หายไปจากโรงไฟฟ้าพลังงานไอน้ำ จ.ปราจีนบุรี โดยท่อเหล็กขนาด 5 ยาว 8 นิ้ว น้ำหนัก 25 กิโลกรัม แต่ภายในบรรจุสารซีเซียม-137 สุดอันตราย 

อ่านข่าว ปส.เตือน "ซีเซียม-137" สุดอันตราย อย่าผ่าท่อ ปูพรมร้านของเก่า

ฝุ่นแดงซีเซียม-137 ที่ถูกลักลอบนำไปขายในโรงหลอมเหล็กในจ.ปราจีนบุรี

สำนักงานปรมาณูเพื่อสันติ (ปส.) ต้องใช้อุปกรณ์เครื่องตรวจวัดกัมมันตรังสี ปูพรมค้นหาร้านขายของเก่า กระทั่งพบว่าแท่งเหล็กถูกหลอมไปแล้ว ต้องสั่งปิดและเก็บผงฝุ่นเหล็กใส่ถุงบิ๊กแบ็ก 16 ถุง รวม 12.4 ตัน ออกมาจำกัด พร้อมต้องเลือดกลุ่มเสี่ยงพนักงานอย่างน้อย 70 คน และชาวบ้านใกล้เคียงรอบโรงงานหลอมเหล็ก ถึงวันนี้ต้องเรียกคืนความเชื่อมั่นในการบริโภคสินค้าเกษตร

ฝุ่น (PM 2.5) ไม่เคยหายไปไหน

เป็นเวลาหลายปีที่คนไทยคุ้นชินกับคำว่า ฝุ่น PM 2.5 ที่ไม่เคยจางหายไปไหน แถมยังเข้ามาใกล้ชิดแทบทุกฤดูหนาว โดยเฉพาะใน กทม.-ปริมณฑล ที่มีปัญหาการจราจรติดขัด บวกกับสภาพอากาศปิดและการเผาพื้นที่การเกษตรรอบๆ ทำให้กลายเป็นเมืองที่ติดอันดับอากาศแย่ที่สุดจากปัญหาฝุ่นละออง  

อ่านข่าว ไขคำตอบ! "ฝุ่นพิษ" กทม.อากาศปิด-เผาพท.เกษตรอ่วมอีก 5 วัน

ถึงขนาด นายชัชชาติ สิทธิพันธุ์ ผู้ว่าราชการกรุงเทพมหานคร เตรียมล้อมคอกแหล่งกำเนิดมลพิษ ไม่เว้นแม้แต่รถเข็นขายปิ้งย่าง โดยมอบหมายหาหลักฐานว่าควันที่เกิดจากการปิ้งย่างสร้างผลกระทบต่อพื้นที่บริเวณนั้นและหาอุปกรณ์ดูดควัน

ทำให้ปีนี้เจ้าภาพหลัก คือกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม (คพ.) ต้องล้อมคอกปัญหาฤดูฝุ่นที่ปีนี้คาดว่าจะลากยาวไปจนถึงเดือน มี.ค.2567 จากปรากฎการณ์เอลนีโญ ด้วยการออกมาตรการคุมเข้มทั้งการลักลอบการเผาป่าในพื้นที่ภาคเหนือตั้งเป้าให้ได้ถึง 50%

ฝุ่น PM2.5 ไม่เคยจางหายมาพร้อมกับลมหนาว ปีนี้ยังเป็นอีกปีที่คนกรุงต้องเผชิญมลพิษ

"โลกร้อน" ที่สุด-ฤดูหนาวไทยที่หายไป

หากใครไม่ชินกับอากาศร้อน ปีนี้อาจต้องใช้คำว่าร้อนตับแลบ องค์การอุตุนิยมวิทยาโลก (WMO) ยืนยันว่าปี 2023 อุณหภูมิโลกสูงที่สุดเป็นประวัติการณ์ 1.4 องศาเซลเซียส 

ดังนั้นจึงมีการเรียกร้องให้ผู้นำชาติสมาชิกที่เข้าประชุม COP28 ที่ดูไบ ดำเนินการอย่างเร่งด่วนในการเจรจาเรื่องการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ โดยมีแผนงานในการจำกัดการเพิ่มขึ้นของอุณหภูมิโลกไว้ที่ 1.5 องศาเซลเซียส

อ่านข่าว อากาศไม่เย็น! ปีนี้ฤดูหนาวสั้นแค่ 1 เดือน-อุณหภูมิไม่ลดฮวบ

ปีเอลนีโญกำลังแรง ยังส่งผลปีนี้ กรมอุตุนิยมวิทยา ประกาศการเข้าสู่ฤดูหนาวของไทยมาช้ากว่า 2 สัปดาห์ (ต้นเดือนพ.ย.) อุณหภูมิช่วงหน้าหนาวสูงกว่าค่าเฉลี่ย 1.5 องศาเซลเซียส อุณหภูมิต่ำสุดเฉลี่ยประเทศไทยตอนบนประมาณ 21-22 องศาเซลเซียส จะมีอากาศหนาวเย็นน้อยกว่าปีที่ผ่านมา 

เรียกว่าปีนี้มีความเป็นไปได้ว่าเราจะมีฤดูหนาวสั้นลง จากปกติจะมีฤดูหนาว 4 เดือนตั้งแต่กลาง ต.ค.-ก.พ. แต่จากการประเมินอุณหภูมิใน 4 เดือนข้างหน้ากลับพบว่าไม่มีเดือนไหนที่อุณหภูมิเฉลี่ยต่ำกว่า 2-3 องศาเซลเซียส

หลินฮุ่ย แพนด้าตัวเมียในสวนสัตว์เชียงใหม่ตายแล้ว หลังใช้ชีวิตในไทย 21 ปี

21 ปีหลินฮุ่ยทูตกลับดาวหมี 

เศร้าทั้งวงการกับการจากไปของ "หลินฮุ่ย" หมีแพนด้าตัวเมีย อายุ 22 ปีทูตสันถวไมตรีจากจีน ของสวนสัตว์เชียงใหม่ สร้างความสุข รอยยิ้มให้กับเด็กไทยมานานถึง 21 ปี สมาคมอนุรักษ์สัตว์ป่าจีน (CWCA) สัตวแพทย์จีน และไทยแถลงผลผ่าชันสูตรของหลินฮุ่ยว่า อยู่ในวัยชรา ทำให้หลอดเลือดแดงเสื่อมสภาพและเกิดการแข็งตัว นำไปสู่การอุดตันของหลอดเลือดในอวัยวะต่างๆ ทำให้ตาย 

จนถึงวันนี้ผ่านมาเกือบ 8 เดือน ยังไม่ชัดเจนว่าประเทศไทยจะมีโอกาสได้แพนด้าตัวใหม่จากจีนหรือไม่ แม้ที่ผ่านมาจะได้รับคำชมว่าดูแลหลินฮุ่ยตลอด 20 ปีมากกว่ามาตรฐานที่ตั้งไว้ และความสัมพันธ์นี้ยังคงอยู่ หากถอดรหัสความหมาย แสดงว่าไม่ปิดทางการเจรจา แต่เรื่องนี้เป็นระดับรัฐบาลเพราะมีรายละเอียดมาก 

อ่านข่าว เปิดความทรงจำ "หมอบริพัตร" สัตวแพทย์ผู้ดูแล "หลินฮุ่ย"

ปลุกผีกระเช้าภูกระดึง 

เรียกเสียงสนับสนุนและคัดค้านแทบทุกครั้งกับโครงการกระเช้าไฟฟ้า "ภูกระดึง" ขึ้นอุทยานแห่งชาติภูกระดึง เมื่อช่วงเดือน ธ.ค.ที่ผ่านมา นางพวงเพ็ชร​ ชุน​ละเอียด​ รัฐมนตรี​ประจำ​สำนักนายกรัฐมนตรี​ บอกว่า ประชาชนในพื้นที่เห็นด้วยกับโครงการก่อสร้างกระเช้าไฟฟ้าขึ้นภูกระดึง ถึง 99% มีหลายหน่วยงานด้านการท่องเที่ยว นายอำเภอ คนในจังหวัด สมาคมพ่อค้าต่างๆ ก็ออกมาสนับสนุนอยากจะให้มีโครงการดังกล่าว ซึ่งจะต้องทำรายงานผลผลกระทบสิ่งแวดล้อม​ (อีไอเอ) เพื่อออกแบบก่อน​

ปลุกผีโครงการก่อสร้างกระเช้าไฟฟ้าขึ้นภูกระดึง จ.เลย

อ่านข่าว เปิดหนังสือขอศึกษา "กระเช้าภูกระดึง" 2 ปีสิ้นสุดปี'68

ขณะที่เป็นครั้งแรกที่กรมอุทยานแห่งชาติสัตว์ป่าและพันธุ์พืช อนุมัติให้ทีมจากองค์การบริหารพื้นที่พิเศษเพื่อการท่องเที่ยวอย่างยั่งยืน (อพท.) นำโดยนายเกรียงศักดิ์ พราหมณพันธ์ หัวหน้าโครงการเข้าไปสำรวจ เก็บข้อมูลสถานภาพทรัพยากรป่าไม้ สัตว์ป่าและความเป็นไปได้ในโครงการกระเช้าไฟฟ้าภูกระดึงตั้งแต่วันที่ 30 พ.ย.2566-ก.ย.2568 หรือประมาณอีก 2 ปีข้างหน้า แต่ยืนยันยันแค่ศึกษาความเป็นไปได้ไม่ใช่ศึกษาอีไอเอ และไม่ใช่การอนุมัติก่อสร้างกระเช้าไฟฟ้า

สูญเสีย "น้องตุลา" สุดหล่อ "พลายงาทอง" เขาใหญ่งาหัก

นับเป็นข่าวเศร้าของวงการอนุรักษ์ เมื่อลูกช้างป่าตุลา ที่พลัดหลงแม่ในเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าเขาสอยดาว จ.จันทบุรี ตั้งแต่เดือนต.ค.2565 และทางสัตวแพทย์ กรมอุทยานแห่งชาติสัตว์ป่าและพันธุ์พืช รับมาดูแล และประคบประหงมอาการอย่างใกล้ชิดนานถึง 10 เดือนและได้ตายลง สัตวแพทย์สรุป สาเหตุการเสียชีวิตเบื้องต้นเกิดการภาวะบาดเจ็บรุนแรงของกระดูกต้นขาหน้าทั้ง 2 ขา หัก ทำให้เกิดการช็อกตามมา 

อ่านข่าว ตายแล้ว! ลูกช้างป่าตุลาพลัดหลงแม่หลังยื้อนาน 10 เดือน

พลายงาทอง เซเลบช้างป่าเขาใหญ่ เพลี่ยงพล้ำต่อสู้กับงาเดี่ยวจนงาหัก

ส่วนสุดหล่อ "พลายงาทอง" ช้างเซเลบแห่งเขาใหญ่ หลังต่อสู้กับพลายงาเดียว จนเกิดงาข้างซ้ายยาว 1 เมตรหักไปหนึ่งข้าง ซึ่งทางสัตวแพทย์และเจ้าหน้าที่ได้ติดตามพลายงาทอง ไม่พบว่าบาดเจ็บจากการต่อสู้ 

พี่สุทธิพร บอกว่า พลายงาทอง เพลี่ยงพล้ำจนงาหัก น่าจะเข้าผิดเหลี่ยมและประสบการณ์น้อยกว่า เพราะจากลักษณะนิสัยของพลายงาทอง ถึงจะอายุ 30 ปี และตัวใหญ่ แต่จริงๆ งาทองเป็นช้างขี้กลัว ไม่ชอบสุงสิงกับช้างตัวอื่นๆ ชอบหากินตัวเดียว ส่วนงาเดียว อายุ และขนาดตัวสูสีกัน แต่อาศัยความเก๋าเป็นช้างภูธรที่ไม่กลัวใคร

อ่านข่าว

ตามหา "งา 1 ม." พลายงาทอง เพลี่ยงพล้ำศึกชนช้างเขาใหญ่