รู้หรือไม่? "บนเรือก็มีแพ" อุปกรณ์ช่วยชีวิตคนเมื่อเรือล่ม

"Safety first" เป็นคำพูดที่ทุกคนรู้จักกันเป็นอย่างดี และเป็นหลักปฏิบัติเบื้องต้นที่ทุกคน ทุกองค์กรต้องให้ความสำคัญกับทุกกิจกรรม บนเรือก็มีอุปกรณ์ความปลอดภัยเช่นกัน เช่น ทุ่นลอยน้ำ ห่วงยาง เสื้อชูชีพ แพชูชีพ เป็นต้น อุปกรณ์ความปลอดภัยเหล่านี้ ไม่ว่าสถานการณ์จะเลวร้ายมากแค่ไหน ก็เป็นสิ่งจำเป็นที่ต้องมี

เพราะจุดมุ่งหมายของเสื้อชูชีพ หรือแม้กระทั่ง แพชูชีพ คือ การลำเลียงผู้โดยสารลงไปอยู่ในที่ปลอดภัยเพื่อประวิงเวลาของผู้ประสบภัยเพื่อรอการช่วยเหลือ

ในตำรา "การเรือ" โดยกองวิชาการเรือและเดินเรือ ฝ่ายศึกษา โรงเรียนนายเรือ ฉบับ เดือนตุลาคม 2552 โดย น.ท.สุพจน์ สุระอารีย์ มีบทเรียนที่ใช้สอน นักเรียนนายเรือ ถึงเรื่อง "การสละเรือใหญ่" โดยให้หลักข้อควรจำคือ

ตำรา การเรือ โดยกองวิชาการเรือและเดินเรือ ฝ่ายศึกษา โรงเรียนนายเรือ ฉบับ เดือนตุลาคม 2552 โดย น.ท.สุพจน์ สุระอารีย์

ข้อควรจําในการสละเรือใหญ่ ให้ทุกคนลงแพชูชีพให้เร็วที่สุดเท่าที่จะทําได้
ทั้งการไต่ลงไปในแพโดยใช้เชือกหรือสายสูบ เพื่อให้ตัวเปียกน้ำน้อยที่สุด

เสื้อชูชีพ 1 ตัวจะสามารถช่วยผู้ประสบภัยเพียง 1-2 คน แต่ "แพชูชีพ" จะสามารถช่วยผู้ประสบภัยได้คราวละ 15 คน/หลัง การสละเรือใหญ่ นอกจากเสื้อชูชีพที่จำเป็นต้องใส่ทุกคนแล้ว การใช้ แพชูชีพ คือสิ่งจำเป็นอีกสิ่งหนึ่งที่จะช่วยให้ผู้ประสบภัยปลอดภัย และประวิงเวลาเพื่อรอความช่วยเหลือได้เช่นกัน

ภาพประกอบข่าว : เสื้อชูชีพ

อ่าน : ระทึก อพยพนักท่องเที่ยว 70 ชีวิตกลางทะเล หมู่เกาะอ่างทอง

รู้จัก แพชูชีพ (Liferaft)

หลักการทำงาน “แพชูชีพ”

1. เมื่อแพชูชีพหลุดจากที่เก็บ
2. เชือกปล่อยลม ตั้งระหว่างแพชูชีพกับที่เก็บ เมื่อกระตุกทําให้เครื่องกลไกที่ติดอยู่กับแพชูชีพเป่าลมเข้าแพชูชีพ
3. แพชูชีพ จะพองตัวออก
4. แต่ถ้าเรือจมเสียก่อนที่จะปลด แพชูชีพ ได้ทัน
5. กําลังดันของน้ำจะดันห่อ แพชูชีพ มีกําลังดันลอยตัวขึ้น พอที่จะปลดขอรัดห่อเครื่องชูชีพให้หลุดจากเรือใหญ่ได้เอง
6. เชือกปล่อยลม จะดึงและกระตุกปล่อยลมเข้า แพชูชีพ
7. กําลังลอยของ แพชูชีพ จะเพิ่มขึ้น ทําให้เชือกปล่อยลมขาด
8. แพชูชีพ จะลอยขึ้นบนผิวน้ำ

ภาพประกอบข่าว : ที่เก็บแพชูชีพบนเรือ

ความสำคัญ "แพชูชีพ"

ภายใน "แพชูชีพ" จะมีอุปกรณ์ต่างๆ ที่จะใช้สำหรับการยังชีพในทะเล ผู้ที่เข้าไปอยู่ในแพชูชีพ จะต้องทำการกางผ้าใบคลุมแพชูชีพ เพื่อสร้าง "ที่กำบัง" และสามารถนำไปรอง "น้ำฝน" เพื่อเก็บเป็นแหล่งน้ำจืด ให้กับผู้ประสบภัยได้ โดยจะต้องไม่ลืมว่าหลักสำคัญของการเอาตัวรอดในทะเลคือ การรักษาอุณหภูมิร่างกายให้ใกล้เคียงปกติให้มากที่สุด เพื่อป้องกันภาวะอันตรายที่จะเกิดกับร่างกาย "Hypothermia" หรือภาวะอุณหภูมิร่างกายลดลงกว่า 35 องศาเซลเซียส ซึ่งจะทำให้การทำงานของอวัยวะในร่างกายค่อยๆ ล้มเหลวลง

ภาพประกอบข่าว : การดูแลผู้ป่วย Hypothermia

จากนั้นต้องทำการปฐมพยาบาลผู้บาดเจ็บ ซึ่งในแพชูชีพก็จะมีถุงเครื่องมือปฐมพยาบาลไว้ให้ และมีเสบียงเป็นลูกกวาดกลูโคส เพื่อให้พลังงานแก่ผู้ประสบภัยในขณะที่รอคอยความช่วยเหลือ

แพชูชีพ กับ กฎ Must Have Must Carry

ในเรือหรือเครื่องบิน จะต้องมี "แพชูชีพ" ติดไว้เสมอ ถือว่าเป็นข้อบังคับตามกฎหมายการเดินทะเล หรือ การเดินอากาศ และจำนวนของ แพชูชีพ จะต้องมีมากกว่าจำนวนลูกเรือทั้งหมดที่อยู่บนเรือเสมอ

หากความจุคนเต็มอัตราของเรือลำหนึ่ง บรรจุได้ 80 คน
และ แพชูชีพ หลังหนึ่งสามารถบรรจุคนได้มากที่สุด 15 คน
นั่นหมายถึง บนเรือลำนี้จะต้องมีแพชูชีพอย่างน้อยที่สุด 6 หลัง

ภาพประกอบข่าว : แพชูชีพที่ถูกกางอย่างถูกต้องและสมบูรณ์

และจำนวนคนที่ขึ้นเรือ อาจจะมีมากถึง 90 คนได้ แต่ต้องไม่เกินอย่างเด็ดขาด เพราะจำนวนที่เกินมา จะกลายเป็นความเสี่ยงต่อ แพชูชีพ ในกรณีที่ต้องอพยพคนเมื่อเกิดเหตุฉุกเฉินทันที

Well Plan gets Plan well - วางแผนดีย่อมได้แผนที่ดี

สิ่งที่สำคัญอีกสิ่งหนึ่งคือ "ความรู้ในการใช้แพชูชีพ" ผู้ประสบภัยที่ต้องลงไปอยู่ในแพชูชีพ จะต้องได้รับการฝึกใช้ "แพชูชีพ" มาก่อน หรือ ต้องได้รับข้อมูลการใช้จากลูกเรือที่ได้รับการฝึกมา

ยกตัวอย่าง กรณีที่มีการอพยพผู้โดยสารจากเครื่องบินตกลงในน้ำ ให้ลงไปที่ "แพชูชีพ" แม้ว่าผู้โดยสารส่วนใหญ่จะไม่มีความรู้เรื่องการใช้แพชูชีพมาก่อน หรือแม้กระทั่งหลายคนอาจจะไม่เคยรู้จักอุปกรณ์ความปลอดภัยนี้เลยด้วยซ้ำ แต่ลูกเรือที่อยู่บนเครื่องบินจะต้องลงไปอยู่ในแพชูชีพด้วยเสมอ เพื่อเป็นคนคอยกำกับผู้ประสบภัยทุกคนให้ช่วยเหลือกัน เพื่อผ่านอันตรายตรงหน้า และประวิงเวลาจนกว่าความช่วยเหลือจะมาถึงให้ได้

ภาพประกอบข่าว : ความปลอดภัยมาเป็นอันดับแรก

สิ่งที่ลืมไม่ได้ในการทำกิจกรรมทุกอย่างคือ "Safety first" แต่อีกคำหนึ่งที่ไม่ควรมองข้ามอย่างเด็ดขาดอีกคำคือ

Safety is not compromised
ไม่ควรมีการต่อรองใดๆ ในเรื่องของความปลอดภัย

นอกจาก เสื้อชูชีพ ที่ทุกคนจำเป็นต้องใส่ลงไปในเรือแล้ว การสละเรือโดยการใช้ แพชูชีพ เพื่อรักษาไว้ซึ่งความปลอดภัยของชีวิต ก็สำคัญไม่แพ้กัน

มีอะไรอยู่ใน "แพชูชีพ" บ้าง?

มีรายงานในปี ค.ศ.1942 กรณีผู้ประสบภัยชื่อ Poon Lim ลูกเรือเรือ SS Benlomond ชาวจีนที่ใช้ชีวิตคนเดียวอยู่ในแพไม้ (พาเลทไม้) พร้อมสิ่งของยังชีพ และสามารถอยู่ในทะเลได้นานถึง 133 วัน อีกกรณีที่โด่งดังไม่แพ้กัน คือ Dougal Robertson นักเขียนและกะลาสีชาวสกอต ที่ประสบเหตุเรือแตกเพราะถูกวาฬเพชรฆาตจู่โจม ในปี ค.ศ.1972 ทำให้เขาและครอบครัวต้องใช้ชีวิตบน แพชูชีพ ลอยกลางทะเลเป็นเวลา 38 วัน

จึงถือได้ว่า "แพชูชีพ" คือที่กำบังชั้นดี และสิ่งของยังชีพที่อยู่ในแพชูชีพ ก็เป็นสิ่งจำเป็นที่ใช้ยืดระยะเวลาให้นานที่สุดเพื่อรอคอยความช่วยเหลือ

โครงสร้างภายนอกแพชูชีพ

1. ตัวแพชั้นบนและล่าง
2. ฐานแพ
3. กระโจมแพ
4. ถุงใส่น้ำ เพื่อถ่วงแพ
5. เชือกติดกับแพ เพื่อใช้ช่วยผู้ประสบภัยคนอื่นเกาะ หรือมัดกับแพชูชีพหลังอื่น
6. บันไดลิง
7. โครงเหล็กตั้งกระโจม

อุปกรณ์ในแพชูชีพ

อุปกรณ์ภายในแพชูชีพ

1. ห่วงช่วยชีวิตพร้อมสาย
2. มีดหรือกรรไกร
3. ฟองน้ำใช้ซับน้ำออก ทำให้ภายในแพชูชีพแห้งตลอดเวลา
4. สมอเรือขนาดเล็ก
5. ไม้พาย
6. อุปกรณ์ซ่อมแพชูชีพ (ยาง แปรง กาว)
7. ที่สูบลม
8. ชุดปฐมพยาบาล
9. ไฟฉาย
10. กระจกส่งสัญญาณ (สะท้อนแสงอาทิตย์)
11. นกหวีด
12. เครื่องมือส่งสัญญาณ
13. พลุไฟ-ควัน (พลุไฟใช้กลางคืน, พลุควันใช้กลางวัน)
14. เบ็ดตกปลา
15. เสบียงอาหาร
16. เชือก
17. สมุดคู่มือความปลอดภัย

ทั้งนี้ อุปกรณ์ในแพชูชีพแต่ละรุ่น อาจจะไม่เหมือนกันทั้งหมด เนื่องจากบริษัทที่ผลิตแพชูชีพและคำสั่งซื้อที่ต่างกันไป

ที่มา : ตำรา "การเรือ" โดยกองวิชาการเรือและเดินเรือ ฝ่ายศึกษา โรงเรียนนายเรือ ฉบับ เดือนตุลาคม 2552 โดย น.ท.สุพจน์ สุระอารีย์