"ปลาฮก" ภูมิปัญญาจากสายน้ำในกัมพูชา

Logo Thai PBS
"ปลาฮก" ภูมิปัญญาจากสายน้ำในกัมพูชา

ความสมบูรณ์ของสายน้ำในโตนเลสาบกัมพูชา นำมาซึ่งพันธุ์ปลาหลากหลาย รสชาติดีที่เมื่อนำมาผ่านกรรมวิธีถนอมอาหารแล้ว ก็ทำให้ปลาฮกหรือปลาร้าจากกัมพูชามีชื่อเสียด้วย

ปลาฮก (ปลาร้า) ต้องหมักเกลือเข้มข้นราว 6 เดือน-1 ปี ส่วนปลาอ็อกให้รสคล้ายปลาส้ม หมักข้ามคืนด้วยข้าวคั่วและน้ำดอกเกลือ เป็นส่วนหนึ่งของกรรมวิธีถนอมอาหาร ที่แผงปลาในโรงปลาร้ากลางชุมชนเปร็กตาแจรง ริมน้ำส็องแกร์ สืบทอดสูตรคู่ครัวมาสู่อุตสาหกรรมแปรรูปอาหารพื้นบ้าน  กว่า 20 ปีที่โรงปลาฮกแห่งนี้ เกิดขึ้นบนที่ดินที่รัฐจัดสรรให้ เป็นแหล่งผลิตปลาฮ็อกขึ้นชื่อของเมืองพระตะบอง รับซื้อปลาจากโตนเลสาบและลุ่มน้ำส็องแกร์ ทำให้บรรยากาศแทบทุกวันดูคึกคัก 

 
เซาะ เซียรี  เจ้าของแผงปลาฮก จ.พระตะบอง เผยว่าความสมบูรณ์ของแหล่งน้ำในพระตะบอง ทำให้มีปลารสชาติดีหลากหลายพันธุ์ สามารถนำมาทำปลาฮกได้ทั้งปี ยิ่งปลายปีมีปลาชุกชุมมาก โรงปลาฮกจะยิ่งคึกคักเป็นพิเศษ 
 
พระตะบองได้ชื่อว่าเป็นแหล่งผลิตปราฮกหรือปลาร้าที่มีชื่อเสียงมานาน จากความสมบูรณ์ของแหล่งน้ำในพื้นที่ ทำให้มีปลามาก ส่วนปลาอ็อก ทำจากปลาสวายที่ต้องนำเข้าจากไทย
 
ทุกวันปลาสวายจากตลาดกบินทร์บุรีฝั่งไทย จะถูกส่งมาแปรรูปยังโรงปลาฮกแห่งนี้ ทดแทนปลาจากแหล่งน้ำธรรมชาติในพระตะบองที่มีไม่เพียงพอ กฎหมายคุ้มครองพันธุ์สัตว์น้ำรอบโตนเลสาบ ที่ควบคุมประมงพาณิชย์ไปจนถึง 12 ปีข้างหน้า และการเลี้ยงปลาของชาวบ้านที่ยังมีไม่มาก ทำให้ญืม ปุย หนึ่งในผู้เช่าแผงปลาเปิดกิจการ สั่งซื้อปลาจากไทยรองรับความต้องการ ความใกล้เคียงกันของพื้นที่และวิถีชีวิต ซึ่งส่งเสริมเส้นทางค้าขาย และมีผลต่อสัมพันธ์ของคนสองฝั่ง   
 
ญืม ปุย  เจ้าของแผงปลาฮก จ.พระตะบอง เผยว่าอยู่กับภูมิปัญญาทำปลาฮกตั้งแต่เด็ก จากทำกินกันในครอบครัว จนมาสู่อาชีพเมื่อ 20 ปีก่อน โดยพึ่งพาความสมบูรณ์ของแหล่งน้ำในพระตะบอง และตลาดปลาฝั่งไทย นำมาแปรรูปส่งขายทั่วไปในกัมพูชา
 
วิถีกัมพูชา หาอยู่หากินกับน้ำมาแต่สมัยโบราณ มีภูมิปัญญาในการจัดการน้ำมาแล้วเป็นพันปี อย่างการจัดระบบน้ำเพื่อการเกษตร ตลอดจนจับปลามาถนอมอาหารอาหารไว้ในยามแล้ง โดยภูมิปัญญาถนอมอาหาร ไม่เพียงแสดงวิถีที่สัมพันธ์กันของคนลุ่มน้ำโขงในอดีต แลกเปลี่ยนปลากับเกลือในพื้นที่ภาคตะวันออกเฉียงเหนือของไทย ยังได้ชื่อว่าเป็นวัฒนธรรมร่วมของภูมิภาค  วันนี้ร่องรอยเส้นทางค้าขายแลกเปลี่ยนข้าว เกลือและปลาของกัมพูชาและไทย ยังอยู่ในประวัติศาสตร์ความทรงจำของผู้คนชายแดนสองฝั่ง หากภูมิปัญญาในการทำปลาฮก ยังเป็นมรดกที่ยืนยันได้ถึงวัฒนธรรมที่มีร่วมกัน 


ข่าวที่เกี่ยวข้อง