ที่ประชุม
การประชุมสุดยอดอาเซียนและการประชุมที่เกี่ยวข้องปิดฉากไปแล้วเมื่อวานนี้ (10 ต.ค.) สมาชิกอาเซียนและคู่เจรจาให้ความสำคัญ คือ ประเด็นข้อพิพาทในทะเลจีนใต้ ซึ่งทุกฝ่ายเห็นพ้องกันว่า ควรแก้ปัญหานี้ด้วยสันติวิธี และไม่ใช้กำลัง
ข้อพิพาททะเลจีนใต้เป็นประเด็นที่ทุกฝ่ายหารือกันในทุกกรอบการประชุม ทั้งในกรอบอาเซียน +3 ซึ่งเป็นการหารือระหว่างอาเซียน และจีน เกาหลี ญี่ปุ่น และในกรอบอาเซียนและจีน รวมทั้ง การประชุมสุดยอดเอเชียตะวันออก ซึ่งมี 18 ประเทศเข้าร่วม
โดยทุกฝ่ายเห็นด้วยกับการเดินหน้าเจรจา และจัดทำหลักปฏิบัติในทะเลจีนใต้ หรือ ซีโอซี และปฏิญญาว่าด้วยการปฏิบัติในทะเลจีนใต้ หรือ ดีโอซี ควบคู่กันไป และให้จัดทำแล้วเสร็จโดยเร็ว
แม้การหารือเป็นไปด้วยความประนีประนอม แต่ก็ยังเกิดความไม่ลงรอยกันบางประการ ทำให้แถลงการณ์ร่วมอาเซียน และจีน ต้องออกล่าช้ากว่ากำหนดไป 1 วัน เพราะมีการตัดถ้อยคำบางคำทิ้ง โดยมีรายงานว่า จีนไม่เห็นด้วยกับเรื่องดังกล่าว และระบุในแถลงการณ์อย่างกว้างๆ ว่าอาเซียนและจีนจะสร้างความไว้เนื้อเชื่อใจ และเคารพในอธิปไตย รวมทั้งปฏิบัติตามกฎหมายระหว่างประเทศ โดยปราศจากการใช้กำลังหรือการขู่คุกคาม
การหารือเข้มข้นยิ่งขึ้นในการประชุมสุดยอดเอเชียตะวันออก โดยนายกรัฐมนตรี หลี่ เค่อ เฉียง ของจีน ไม่ต้องการให้นำเรื่องนี้เข้าสู่ขบวนการอนุญาโตตุลาการ
ส่วนประธานาธิบดีเบนิกโน่ อาควิโน่ ของฟิลิปปินส์ ต้องการให้มีการเจรจาจัดทำซีโอซี และดีโอซี พร้อมๆ กับการเดินหน้าในขบวนการอนุญาโตกุลาการ ซึ่งนายจอห์น เคอรี่ รัฐมนตรีต่างประเทศสหรัฐฯ พันธมิตรของฟิลิปปินส์ เห็นด้วยกับแนวทางดังกล่าว พร้อมทั้งย้ำว่าอยากให้มีการเจรจาเพียงอย่างเดียว แต่ควรมีการปฏิบัติด้วย
ปีหน้าพม่าจะรับตำแหน่งประธานอาเซียน โดยจะผลักดันให้เกิดแผนแม่บทว่าด้วยความเชื่อมโยงในอาเซียน ซึ่งรวมถึงการเชื่อมระหว่างประชาชนต่อประชาชน ควบคู่กับการพัฒนาศักยภาพของประชาชน เพื่อให้เกิดความเจริญมั่งคั่งและยั่งยืนในอาเซียน ให้ตรงกับหัวข้อหลักของอาเซียนในปีหน้าว่า ขับเคลื่อนสู่ความเป็นเอกภาพเพื่อสันติภาพและความรุ่งเรืองของประชาคมอาเซียน