วันนี้ (28 มี.ค.2559) นายนิวัฒน์ ร้อยแก้ว ประธานธานกลุ่มรักษ์เชียงของ กล่าวถึงผลการประชุมผู้นำลุ่มน้ำโขงที่ประเทศจีนเมื่อสัปดาห์ที่ผ่านมา ซึ่งมีรายงานว่ารัฐบาลจีนจะเดินหน้าโครงการระเบิดแก่งในแม่น้ำโขงเพื่อใช้เป็นเส้นทางขนส่งสินค้านั้น นายนิวัฒน์ระบุว่า เป็นเรื่องที่ชาวบ้านไม่เห็นด้วยกับการระเบิดแก่งหรือที่เรียกว่าโครงการปรับปรุงร่องน้ำเพื่อการเดินเรือพาณิชย์ โดยชาวบ้านที่อาศัยอยู่ริมแม่น้ำโขงในเขต อ.เชียงของ จ.เชียงราย มองว่าเกาะแก่งในแม่น้ำโขงมีประโยชน์ทางระบบนิเวศ เป็นแหล่งอาศัยและหากันของปลา มีความงดงามลักษณะเฉพาะ และมีคุณค่าด้านการท่องเที่ยว
นายนิวัฒน์ กล่าวว่า ความพยายามของจีนที่จะเดินหน้าโครงการระเบิดแก่งระยะที่ 2 มีวัตถุประสงค์เพื่อเดินเรือเข้ามาในลาว ซึ่งต้องใช้เส้นทางผ่านพรมแดนลาว-ไทย ที่ จ.เชียงราย เข้าไปยังหลวงพระบาง
“เขาเอาการค้าเป็นตัวนำและทำลายระบบนิเวศ นี่คือการมาทำร้ายกันถึงหน้าบ้านเรา ชาวบ้านยืนยันว่าไม่ยอมแน่นอน ที่ผ่านมาข้อมูลงานวิจัยต่างๆ ก็มีชัดเจนอยู่แล้วว่าเป็นการทำลายระบบนิเวศ คือการฆ่าแม่น้ำโขงโดยตรง ตอนนี้แม่น้ำโขงบอบช้ำหนักจากเขื่อนจีนมามากแล้ว ยังมาระเบิดแกาะแก่งอีก เขื่อนคุณก็สร้างแล้ว ยังจะมาทำลายแม่น้ำที่บ้านเราอีกหรือ” นายนิวัฒน์ กล่าว
ประธานกลุ่มรักษ์เชียงของ กล่าวว่า ขอให้รัฐบาลในภูมิภาคทบทวนการค้าที่เป็นธรรมและการค้าที่ทำให้ประชาชนอยู่ได้ ปัจจุบันในภูมิภาคมีถนนที่เชื่อมโยงเส้นทางระหว่างประเทศหลายสาย จึงไม่จำเป็นต้องขยายเส้นทางการเดินเรือแม่น้ำโขงซึ่งจะส่งผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม พร้อมเรียกร้องให้รัฐบาลไทยทบทวนโครงการ เพราะหากมีการระเบิดเกาะแก่งบริเวณพรมแดน จะส่งผลให้ร่องน้ำเปลี่ยน ซึ่งจะกลายเป็นปัญหาความมั่นคงระหว่างประเทศที่จะเกิดจากการปักปันเขตแดนมีปัญหา
“คณะกรรมการสมัยรัฐบาล พล.อ.ชวลิต ยงใจยุทธ บอกชัดเจนว่าเรื่องเขตแดนบนแม่น้ำโขงเป็นสิ่งสำคัญที่สุด หากเกาะแก่งหายไป เขตจะแดนเปลี่ยนทันที จะกลายเป็นว่าลาวไทยจะมาทะเลาะกัน หากระเบิดแก่งบริเวณพรมแดน เราได้ยื่นหนังสือและทำทุกอย่าง จนประมาณปี 2547 เราหยุดโครงการไว้ได้ แต่วันนี้กลับจะมาฟื้นอีก” นายนิวัฒน์ กล่าว
ก่อนหน้านี้เมื่อวันที่ 26 มีนาคม สำนักข่าวซินหัวของทางการจีน รายงานว่า จีนวางแผนจะยกระดับเส้นทางเดินเรือล้านช้าง-แม่น้ำโขง โดยขั้นตอนที่ 2 ในการขุดลอกจะเริ่มเร็วๆ นี้ ซึ่งจะช่วยให้เรือขนาด 500 ตัน สามารถเดินทางในแม่น้ำได้ตลอดทั้งปี รายงานข่าวยังระบุอีกว่า การขุดลอกระยะที่สองนั้นจะขยายขอบเขตเข้าไปยังประเทศลาว
โครงการระเบิดแก่งแม่น้ำโขงหรือโครงการปรับปรุงร่องน้ำเพื่อการเดินเรือพาณิชย์ เกิดจากที่รัฐบาล 4 ประเทศลุ่มน้ำโขงตอนบน ได้แก่ จีน พม่า ลาว และไทย ร่วมกันลงนามในข้อตกลงว่าด้วยการเดินเรือพาณิชย์ในแม่น้ำล้านช้าง-แม่โขง ที่ท่าขี้เหล็ก ประเทศพม่า เมื่อวันที่ 20 เม.ย.2543 แต่เนื่องจากเส้นทางดังกล่าวมีแก่ง ผา ดอน กว่า 100 แห่งเป็นอุปสรรคต่อการเดินเรือขนาดใหญ่กว่า 150 ตัน รัฐบาลทั้ง 4 ประเทศ จึงตั้งคณะกรรมการสำรวจการปรับปรุงความเหมาะสมของโครงการปรับปรุงร่องน้ำเพื่อการเดินเรือ และในเวลาต่อมาได้อนุมัติให้มีการระเบิดเกาะแก่งดังกล่าว โดยเริ่มระเบิดครั้งแรกไปเมื่อเดือน เม.ย.2545 จากนั้นโครงการได้ชะลอเนื่องจากปัญหาปักปันเขตแดนระหว่างไทยและลาว