ผู้สื่อข่าวไทยพีบีเอส รายงานจากนครหลวงเวียงจันทน์ ประเทศลาว วันนี้ (7 ก.ย.2559) ในช่วงเช้าที่ผ่านมาผู้นำประเทศสมาชิกอาเซียน 10 ประเทศ ได้เข้าร่วมการประชุมสุดยอดผู้นำอาเซียน ครั้งที่ 29 และการประชุมสุดยอดอาเซียน-จีน ครั้งที่ 19 โดยมีการหารือกันในหลายประเด็น สืบเนื่องจากการประชุมสุดยอดผู้นำอาเซียนครั้งที่ 28 ซึ่งจัดขึ้นเมื่อวานนี้ รวมถึงเตรียมความพร้อมสำหรับการหารือกับประเทศคู่เจรจาในช่วงบ่ายวันนี้ โดยการประชุมสุดยอดผู้นำอาเซียนในวันที่ 2 เช้าวันนี้ ผู้นำประเทศสมาชิกอาเซียนร่วมกันหารือเพื่อเตรียมเข้าร่วมประชุมกับประเทศคู่เจรจา 6 ประเทศ ได้แก่ จีน ญี่ปุ่น เกาหลีใต้ ออสเตรเลีย อินเดียและสหรัฐอเมริกา รวมถึงองค์การสหประชาชาติ หลังจากที่เมื่อวานนี้ นายลี เซียน ลุง นายกรัฐมนตรีสิงคโปร์ เรียกร้องให้ประเทศสมาชิกอาเซียนยกระดับความร่วมมือในภูมิภาคเพื่อป้องกันการแพร่ระบาดของไวรัสซิกาทางจุดผ่านแดนต่างๆ หลังจากที่สิงคโปร์ยืนยันการพบผู้ติดเชื้อไวรัสดังกล่าวแล้วอย่างน้อย 275 คน
ขณะที่เมื่อวานนี้นายชินโสะ อาเบะ นายกรัฐมนตรีญี่ปุ่น ตกลงที่จะมอบเรือลาดตระเวนขนาดใหญ่ให้แก่ฟิลิปปินส์จำนวน 2 ลำ ระหว่างการร่วมหารือแบบทวิภาคีกับนายโรดริโก ดูเตอร์เต ประธานาธิบดีฟิลิปปินส์ รวมถึงให้กองทัพฟิลิปปินส์ยืมอากาศยานลาดตระเวนอีก 5 ลำ เพื่อสนับสนุนปฏิบัติการรักษาอธิปไตยและเสถียรภาพในทะเลจีนใต้ เพิ่มเติมหลังจากที่ก่อนหน้านี้ญี่ปุ่นได้ตกลงมอบเรือลาดตระเวนขนาดเล็กให้แก่ฟิลิปปินส์ไปแล้ว จำนวน 10 ลำ
ส่วนการประชุมสุดยอดอาเซียน-จีน ครั้งที่ 19 ในปีนี้ ถือเป็นการฉลองครบรอบ 25 ปี การสถาปนาความสัมพันธ์ระหว่างอาเซียนและจีน โดยการเข้าการร่วมการประชุมในครั้งนี้ ถือเป็นการเดินทางเยือนลาวอย่างเป็นทางการครั้งแรกของ นายหลี่ เค่อ เฉียง นายกรัฐมนตรีจีน ซึ่งปีนี้ยังเป็นปีแห่งการครบรอบ 55 ปี การสถาปนาความสัมพันธ์ทางการทูตระหว่างจีนและลาวอีกด้วย ก่อนหน้านี้ นายกรัฐมนตรีจีน เปิดเผยว่าต้องการจะทบทวนอดีตและมองอนาคตร่วมกับชาติอาเซียนเพื่อสรรค์สร้างแม่แบบสำหรับความร่วมมือระหว่างจีนและอาเซียนในอนาคต รวมทั้งสนับสนุนการพัฒนาภายใต้กรอบความร่วมมืออาเซียนบวกสามและการประชุมสุดยอดเอเชียตะวันออกเพื่อสันติภาพและเสถียรภาพภายในภูมิภาคอีกด้วย
ขณะที่เมื่อสัปดาห์ที่ผ่านมาเจ้าหน้าที่กระทรวงการต่างประเทศฟิลิปปินส์ เปิดเผยว่า จีนและประเทศในอาเซียนเห็นชอบร่วมกันในการจัดตั้งสายด่วนและหลักปฏิบัติในการสื่อสารเพื่อหลีกเลี่ยงการปะทะกันในน่านน้ำพิพาทของทะเลจีนใต้ ซึ่งแม้จะมีข้อตกลงดังกล่าวออกมา แต่คาดว่าประเทศคู่เจรจาทั้งสหรัฐอเมริกา ญี่ปุ่นและออสเตรเลีย จะออกมาเรียกร้องให้จีนเคารพคำตัดสินของคณะอนุญาโตตุลาการระหว่างประเทศเมื่อเดือนกรกฎาคมต่อไป ด้านนายอับดุล มาจิด ข่าน อดีตเอกอัครราชทูตมาเลเซียประจำประเทศจีน เชื่อว่าชาติสมาชิกอาเซียนทั้ง 10 ประเทศจะหันกลับมามีความไว้เนื้อเชื่อใจระหว่างกัน แม้ว่าจะมีประเด็นข้อพิพาททะเลจีนใต้ก็ตาม
ขณะที่เจ้าหน้าที่จากสหรัฐอเมริกาและฟิลิปปินส์ ระบุว่า จะไม่มีการหารือกันอย่างเป็นทางการระหว่างนายบารัค โอบามา ประธานาธิบดีสหรัฐอเมริกาและนายโรดริโก ดูเตอร์เต ประธานาธิบดีฟิลิปปินส์ แต่เป็นไปได้ว่าผู้นำทั้งสองอาจมีโอกาสที่จะพบปะพูดคุยกันได้ระหว่างการประชุมครั้งนี้ แม้จะยังไม่มีการเปิดเผยกำหนดเวลาที่แน่นอนก็ตาม ด้านเจ้าหน้าที่สหรัฐอเมริกา เปิดเผยว่า นายโอบามาจะหารือกับนายชินโสะ อาเบะ นายกรัฐมนตรีญี่ปุ่น หลังจากที่เมื่อวานนี้ได้หารือกับนางสาวปาร์ค กึน-เฮ ประธานาธิบดีเกาหลีใต้ ในประเด็นภัยคุกคามจากเกาหลีเหนือ หลังจากเกาหลีเหนือยิงขีปนาวุธพิสัยกลางถึง 3 ลูก เมื่อวันจันทร์ที่ผ่านมา
สำหรับช่วงบ่ายวันนี้จะมีการประชุมอาเซียนบวกสามและการประชุมอาเซียน-สหประชาชาติ ซึ่งหลายฝ่ายคาดว่าอาจจะมีการหารือเกี่ยวกับสถานการณ์ในทะเลจีนตะวันออก ความมั่นคงในคาบสมุทรเกาหลี รวมถึงประเด็นการละเมิดสิทธิมนุษยชนโดยเฉพาะในประเทศฟิลิปปินส์