นายหม่อง ทองดี อดีตเยาวชนไร้สัญชาติ เจ้าของแชมป์เครื่องบินกระดาษพับ ในฐานะผู้จัดทำโครงการโรงเรียนสีขาว เพื่อพี่น้องคนไร้สัญชาติ ขอโอกาสให้กับเยาวชน 2 คน จาก จ.เชียงใหม่ สามารถคว้ารางวัลความคิดริเริ่มสร้างสรรค์ดีเด่น สิ่งประดิษฐ์รักษ์โลก โครงการพลังเล็กเปลี่ยนโลกปี 7 อสมท. และ ปตท.จัดขึ้น โดยรางวัลปีนี้ จะพาเด็ก-เยาวชนเดินทางไปศึกษาดูงาน ที่ประเทศญี่ปุ่น แต่เพราะมีเด็กถือบัตรไร้สัญชาติ ทำให้ติดปัญหาเรื่องขอเอกสารเดินทางคนต่างด้าว (Travel Document for Aliens -TD) เพื่อเดินทางออกนอกประเทศ
สำหรับเยาวชนที่พบปัญหา มี 2 คนด้วยกัน คือ น.ส.คำพร ติยะ ร.ร.บ้านบ่อแก้ว อ.สะเมิง จ. เชียงใหม่ และ ด.ญ.ญาหยี แซ่ฉี่ ร.ร.บ้านอรุโณทัย ต.เมืองนะ อ.เชียงดาว จ.เชียงใหม่ ทั้ง 2 คนจะต้องเดินทางวันที่ 5 - 9 ต.ค.2562 นี้ แต่ขณะนี้กระทรวงมหาดไทยยังไม่สามารถออกใบ TD ให้กับพวกเขาได้
ทีมข่าวไทยพีบีเอสได้สอบถามไปยัง น.ส.ศิราพร อรินแก้ว ครูที่ประจำชั้น น.ส.คำพร ติยะ ส่งผลงาน "พลังงานจำเป็น" เข้าประกวด ยอมรับโอกาสที่โรงเรียนบนพื้นที่สูง จะได้รับรางวัลไปศึกษาดูงานต่างประเทศค่อนข้างมีเข้ามาน้อยโดยเฉพาะกับเด็กไร้สัญชาติ ก่อนที่จะส่งผลงานประกวด ครูได้ให้กำลังใจ และเผื่อใจไว้บ้าง แต่ก็หวังให้ลูกศิษย์ได้เดินตามความฝันที่ตั้งใจไว้
ครูก็บอกคำพรเหมือนกันให้เผื่อใจไว้ ถ้าชนะเราอาจมีปัญหาเดินทางไปญี่ปุ่นไม่ได้ แต่ก็สนับสนุนให้ลูกศิษย์ทำผลงานออกมาเต็มที่ ว่าเด็กไร้สัญชาติก็เจ๋ง
ครูที่ปรึกษายังเล่าว่า น.ส.คำพรเกิด ที่ อ.สะเมิง เข้าเรียนที่ ป.2 ได้บัตรสีชมพู หรือบัตร 10 ปี พ่อแม่รับจ้างทำไร่สตรอว์เบอร์รี่ที่ ต. บ่อแก้ว อ. สะเมิง และถ้าไม่ถึงฤดูปลูกสตรอว์เบอร์รี่ก็จะรับจ้างทำงานกับนายจ้าง
ด้านการเรียน น.ส.คำพร เป็นคนตั้งใจเรียน เรียนเก่ง เกรดเฉลี่ยอยู่ในระดับ 3.70 - 4.00 ตั้งแต่ระดับชั้นประถมจนถึงมัธยมศึกษา นอกจากนี้ยัง เป็นเด็กกิจกรรมของโรงเรียนมีน้ำใจและชอบช่วยเหลือเพื่อนและครูอยู่เป็นประจำ เคยได้รับรางวัลเป็นตัวแทนงานศิลปหัตกรรมวิชาการ ในการแปรรูปอาหาร ได้รางวัลเหรียญทอง ในระดับภาคเหนือ ปี2561 รางวัลระดับประเทศได้เป็นต้นแบบคนดีศรีเชียงใหม่ ปี 2562
ขณะที่ น.ส.คำพร บอกว่า เธอเผื่อใจไว้เหมือนกันว่า จะไม่ได้ไปต่างประเทศหากได้รางวัลเพราะเป็นเด็กไร้สัญชาติแม้แทบจะไม่มีความหวัง แต่เธอก็ไม่ลดละความตั้งใจเพราะโครงงาน “พลังงานจำเป็น” ที่คิดค้นขึ้นมา หากนำใช้ได้จริงในอนาคตหมู่บ้านของเธอมักเกิดไฟดับ เมื่อฝนตกหนักก็จะได้มีไฟฟ้าใช้ได้ตลอด
บ้านหนูอยู่บนดอย ไฟดับบ่อยมากค่ะ เวลาฝนตกหนัก ผลงานวิจัยของหนูมีความเป็นไปได้ที่จะใช้พลังงานฝนมาผลิตเป็นไฟฟ้า ส่วนจะได้ไปญี่ปุ่นไหม หนูยังรอความหวังจนวินาทีสุดท้าย
ขณะที่ ด.ญ.ญาหยี แซ่ฉี่ นักเรียนโรงเรียนบ้านอรุโณทัย ชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 ได้รับรางวัลความคิดริเริ่มสร้างสรรค์ดีเด่น เจ้าของผลงาน "กิ่งไม้ยับยั้งเพลิงไฟ" ได้รับรางวัลทัศนศึกษาร่วมกับโครงการที่ประเทศญี่ปุ่น แต่เพราะไม่มีหลักฐานทางทะเบียนราษฎร์ เป็นเด็กที่ไร้สัญชาติ ครูผู้สอนจึงอยาก วอนหน่วยงานหรือผู้ใหญ่ใจดี ให้ชี้แนะแนวทางในการช่วยเหลือให้โอกาสเด็กได้มีโอกาสร่วมเดินทาง ทัศนศึกษาที่ประเทศญี่ปุ่นครั้งนี้ด้วย ซึ่งคณะผู้จัดงานระบุว่า เยาวชนที่จะเดินทางไปศึกษาดูงานจะต้องส่งเอกสารการเดินทางออกนอกประเทศภายในวันที่ 13 ก.ย.2562 นี้ จึงทำให้ทั้ง 2 โรงเรียนกังวลว่า ลูกศิษย์จะถูกตัดสิทธิหากได้เอกสารล่าช้า