ในช่วงเวลาวิกฤต แนวคิดการสื่อสาร “บอกความจริง บอกให้เร็ว” สามารถพลิกสถานการณ์ สร้างภาพลักษณ์เชิงบวกให้กับองค์กรหรือตัวบุคคลได้
มีตัวอย่างที่ดีและร้ายเป็นกรณีศึกษามากมาย โดยเฉพาะในวงการธุรกิจและบันเทิง
แต่ในสนามการเมือง “สายล่อฟ้า” นับเป็นอีกเครื่องมือสำคัญเพื่อรักษาองค์กรหรือผู้นำสูงสุด ให้รอดพ้นจากการป้ายสีสาดโคลน
อาจเป็นคนข้างกายหรือคนไกลตัว (แต่ไม่ห่างเท้า) คอยปัดป้องและยอมตกเป็นข่าวเสียๆหายๆ ให้ฝ่ายตรงข้ามโจมตี
งานแบบนี้ประเมินจากผลลัพธ์เท่านั้น
ผู้เล่นต้องตอบโต้ ป้องกันจุดที่ผู้นำกำลังเพลี่ยงพล้ำ กลบเกลื่อนเรื่องเดิม หันเหกระแสไปยังจุดสนใจใหม่
หากทำได้ถือว่าบรรลุเป้าหมาย เจ็บอย่างไรก็ไม่ถึงตาย หรือตายก็แค่หาหมากตัวใหม่มาแทนที่
ช่วง 10 ปีที่ผ่านมา เราอาจพบพวกเขาเหล่านี้ ในตำแหน่งรองนายกฯ และแกนนำมวลชน ซึ่งไม่จำเป็นต้องสนับสนุน เพียงแค่ต่อต้านอีกฝ่าย ท่ามกลางสภาพการเมือง 2 ขั้ว
ขณะที่หลังยึดอำนาจ 2557 หัวหน้า คสช.ในฐานะผู้นำสูงสุด ไม่สามารถเลี่ยงหอกหลาวที่พุ่งเข้าหา เช่นเดียวกับรองนายกฯ ฝ่ายความมั่นคง
แม้ระหว่างนั้นจะปรากฏ “นักเคลื่อนไหวด้านศาสนา” และ “นักสื่อสาร” มาช่วยอีกสองแรง
รวมถึง “นักพูด” ที่นำพาสังคมไปตามกระแสความสูญเสียครั้งใหญ่ แต่สุดท้ายก็ถูกคลื่นเวลาและข้อเท็จจริงกลบหายไป
ผ่านพ้นการเลือกตั้ง 2562 รัฐบาลเผชิญภัยคุกคามมากขึ้น อย่างพรรคการเมืองฝ่ายค้าน กฎหมายความมั่นคงแปรสภาพ กระแสในสื่อสังคมออนไลน์ รวมถึงบรรยากาศการเรียกร้องประชาธิปไตย
อาจจะมีสายล่อฟ้าใหม่ๆ อย่างนักการเมืองในสภา รวมถึง “คนถืออาวุธ” ช่วยให้คณะรัฐมนตรีและทีมโฆษกรัฐบาล มีเวลามากพอจะทำงานและเลี่ยงการปะทะซึ่งหน้า
แม้แตกต่างจากช่วง 5 ปีแรก แต่ยังประเมินความสำเร็จจาก “ผลลัพธ์” เช่นกัน
บางครั้งต้องสร้างความสับสน พูดเองงงเอง กลายเป็นตัวตลก ถูกเกลียดชังดูหมิ่น
บางคนถูกล้ำเส้นเรื่องเพศ, รูปร่างหน้าตา และรสนิยมส่วนตัว
จึงต้องยอมรับว่าบทบาทนี้หนักหนาสาหัส และสะท้อนความอำมหิตในโลกการเมือง
เมื่อผู้คนสนใจเพียงเป้าหมาย จะหาใครมาช่วยเหลือเยียวยาทาแผลให้ก็น้อยนัก
“สายล่อฟ้า” จึงเลี่ยงไม่พ้น ที่ต้องทนสภาพเป็น “กระสอบทราย” ก่อนจะถูกผู้เล่นใหม่แตะมือให้ออกจากสนามไป
จตุรงค์ แสงโชติกุล