เพียงคำเดียว หลากความหมายของ "กระทง"

หลังฤดูฝน เข้าสู่ช่วงน้ำทรงเดือนสิบสอง นอกจากงานบุญกฐิน อีกประเพณีมีที่มา กล่าวกันว่าเป็นการสะเดาะเคราะห์และขอขมาต่อพระแม่คงคา ก็คือการลอยกระทง แม้ในหลายพื้นที่มีรูปแบบต่างกัน หากที่กล่าวถึงทุกปีก็คงหนีไม่พ้นวัสดุที่ลอยลงแม่น้ำ ซึ่งไม่ว่าจะทำจากใบตอง กระดาษ ขนมปัง หรือซังข้าวโพด ล้วนแต่ถูกเรียกว่า กระทง นอกจากตรงกับความหมายในพจนานุกรมที่ว่า กระทง คือภาชนะสำหรับใส่สิ่งของ มีที่มาจากภาษาเขมร บ่อยครั้งยังเป็นนามใช้เรียกสิ่งที่เป็นท่อน ๆ ตอน ๆ อย่างกระทงนา ไม้ยึดกราบเรือ และท่อนผ้าจีวร

 

คำว่า กระทง เรายืมมาจากภาษาเขมร แปลว่าภาชนะอย่างหนึ่งที่ทำจากใบตองอาจจะสดหรือแห้งก็ได้ ใส่ของบางอย่างลงไป พอเอามาใช้ในภาษาไทยความหมายค่อนข้างหลากหลาย อาจใช้เรียกทุ่งนาที่เป็นช่อง ๆ มีคันกั้น ว่ากระทงนา หรือจีวรพระที่เอาผ้ามาเย็บต่อกันคั่นด้วยผ้า ก็เรียกกระทงจีวร ส่วนเรือที่เอาไม้พาดคานซ้ายไปคานขวาให้คนนั่ง ก็คือกระทงเรือ

 

ไม่เพียงลักษณะท่อนตอนของสิ่งของ หากกระทงยังใช้ได้กับตอนหนึ่งของข้อความ รวมถึงลักษณนามของความผิดอาญา หรือข้อกล่าวหา อย่างที่มักได้ยินจากเจ้าหน้าที่ตำรวจว่า "คุณทำผิด 2 กระทง 3 กระทง"

 

กระทงยังถูกใช้ในบริบทของคำวิเศษณ์บอกวัย ให้ความหมายถึง หนุ่ม อ่อน อายุน้อย อย่างที่ใช้เรียกไก่ตัวผู้ หรือชายหนุ่มว่า รุ่นกระทง 

 

https://www.facebook.com/ArtandCultureThaiPBS/videos/507424949853871/