"กระทิง" เขาแผงม้าเพิ่มเกือบ 300 ตัว เล็งผลักดันกลับเขาใหญ่

ไทยพีบีเอสออนไลน์ลงพื้นที่เขตห้ามล่าสัตว์ป่าเขาแผงม้า อ.วังน้ำเขียว​ จ.​นครราชสีมา แหล่งท่องเที่ยวจุดชมกระทิง พบนักท่องเที่ยวทยอยเดินทางมารอดูกระทิงออกมาหากินในช่วงเย็นจำนวนมาก โดยในช่วงเย็นฝูงกระทิง 2 ฝูงใหญ่ เดินออกมาจากในป่าเพื่อเล็มหญ้ากินพร้อมโชว์ตัวให้นักท่องเที่ยวได้ถ่ายภาพเป็นที่ระลึก และดูผ่านกล้องส่องทางไกล

ภาพเมื่อวันที่ 16 ม.ค. 2563

นายสิทธิชัย​ เสรีส่งแสง​ ผู้อำนวยการสำนักบริหาร​พื้นที่​อนุรักษ์​ที่​ 7​ (นครราชสีมา) ระบุว่า ปัจจุบันกระทิง​ที่เขาแผงม้า มีแนวโน้มเพิ่มขึ้นจากเดิม 100 ตัว เป็นเกือบ 300 ตัว​ ทั้งนี้เป็นเพราะไม่มีการล่าจากมนุษย์มานานแล้ว หลังจากการประกาศให้พื้นที่บริเวณดังกล่าว เป็นเขตห้ามล่าพันธุ์สัตว์ป่า นอกจากนี้ในพื้นที่เขาแผงม้า ไม่มีสัตว์ผู้ล่า​ และมีแหล่งน้ำ แหล่งอาหารที่อุดมสมบูรณ์ เนื่องจากเจ้าหน้าที่จัดการหญ้าซึ่งเป็นแหล่งอาหารหลักของกระทิงอย่างใกล้ชิดและเพียงพอ ทำให้กระทิงเพิ่มจำนวนขึ้นอย่างต่อเนื่อง

นายสิทธิชัยเปิดเผยว่า เขตห้ามล่าสัตว์ป่าเขาแผงม้า​ มีพื้นที่เพียง 5,000 ไร่​ ในอนาคตหากจำนวนกระทิงแออัดจนเกินไป​ กรมอุทยานฯ​ จึงมีแนวคิดที่จะต้อนฝูงกระทิงกลับไปยังผืนป่าเขาใหญ่ ​หรือเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าเขาภูหลวง​ จ.นครราชสีมา ซึ่งอยู่ติดกัน

ขณะที่จำนวนนักท่องเที่ยวที่มาชมกระทิงบนเขาแผงม้า ก็มีแนวโน้มเพิ่มขึ้นทุกปีเช่นเดียวกัน ปี 2562 มีจำนวน 20,000 คน​ สามารถจัดเก็บรายได้ถึง 200,000 บาท ซึ่งจำเป็นต้องจัดพื้นที่ให้นักท่องเที่ยว​ ให้อยู่ในบริเวณที่จำกัดและไม่กระทบกับกระทิง

ลดความขัดแย้งชาวบ้าน-กระทิง สร้างรายได้ให้ชุมชน

นายจินดา ฉิมพลี เจ้าหน้าที่เขตห้ามล่าสัตว์ป่าเขาแผงม้า ระบุว่า ในช่วงปี 2537 ตรงนี้มีกระทิงกลุ่มเดียวบนพื้นที่ 5,000 ไร่ ที่นี่เป็นแหล่งอาหารที่สมบูรณ์ เวลาผ่านมา 20 ปี กระทิงจากเขาใหญ่ก็เริ่มมองหาแหล่งอาหารที่สมบูรณ์ จึงอพยพมาเขาแผงม้าด้วย เนื่องจากเป็นป่ารุ่นสอง ไม่ใช่ป่าดิบ ทำให้มีพืชในพงหญ้าที่อยู่ใต้ร่มไม้ค่อนข้างเยอะ ก็มีอาหารสมบูรณ์ จำนวนกระทิงก็เพิ่มขึ้น

ภาพ : เขตห้ามล่าสัตว์ป่าเขาแผงม้า

อีกส่วนที่ทำให้กระทิงเพิ่มขึ้น คือ การประกาศพื้นที่เป็นเขตห้ามล่าสัตว์ป่า ทำให้มีการจัดการเขตพื้นที่ชัดเจน มีการจัดการแหล่งอาหาร และป้องกันสัตว์ที่ออกไปจากพื้นที่ ทำให้ปัจจุบันไม่มีการล่าสัตว์ป่าอีกแล้ว เนื่องจากไม่มีคนเข้ามาในพื้นที่ และกระทิงแทบจะไม่ออกจากพื้นที่เลย

ภาพ : เขตห้ามล่าสัตว์ป่าเขาแผงม้า

ส่วนการแก้ปัญหาสัตว์ป่าในพื้นที่ เมื่อก่อนชาวบ้านทำตามวิธีการโบราณ คือ ดักจับ ยิง ฆ่า แต่ปัจจุบันเริ่มมองเห็นว่าเปลี่ยนเป็นแหล่งท่องเที่ยวได้ และสร้างรายได้เข้าชุมชน ชาวบ้านถือเป็นแนวร่วมที่ดี ที่ทำให้ไม่มีการล่ากระทิง แต่ก็ยังพบปัญหาอยู่บ้างเกี่ยวกับความขัดแย้ง เนื่องจากบางคนเข้ามาเช่าที่ทำเกษตรกรรม ซึ่งส่วนใหญ่ไม่ใช่คนในพื้นที่ จึงไม่ทราบว่ามีช้างหรือกระทิงอาศัยอยู่ ทำให้กระทบกระทั่งกัน จึงอาจจะมีอารมณ์บ้าง

รั้วไฟฟ้าชั่วคราว 10 กิโลเมตร เป็นรั้วที่มีการจ่ายกระแสไฟตามจังหวะเข็มนาฬิกา ซึ่งกั้นกระทิงได้ประมาณ 70 % ทำให้บางครั้งกระทิงออกไปนอกพื้นที่ได้ และเข้าไปในพื้นที่เกษตร โดยเฉพาะไร่ข้าวโพดที่อยู่ติดกับเขาแผงม้า

ในกรณีที่กระทิงเข้าไปในพื้นที่เกษตรกรรม คนในพื้นที่ส่วนใหญ่ก็เริ่มเรียนรู้และให้ความร่วมมือในการดูแล เมื่อพบว่ากระทิงออกไปนอกเขตก็จะโทรแจ้งเจ้าหน้าที่หรือขี่รถจักรยานยนต์มาบอก เจ้าหน้าที่ก็จะรีบไปต้อนกลับเข้าพื้นที่ทันที โดยมีเจ้าหน้าที่ชุดผลักดันกระทิงอยู่ 2 ชุด ชุดละ 4 คนขึ้นไป ที่จะคอยลงตรวจสอบพื้นที่และไล่ต้อนกระทิงกลับเข้าพื้นที่

"ทองดี" ลูกแม่มะลิ ดาวเด่นเขาแผงม้า

ขณะที่นายพยนต์ จอมสระน้อย เจ้าหน้าที่เขตห้ามล่าสัตว์ป่าเขาแผงม้า เล่าว่า ปกตินักท่องเที่ยวจะมาดูกระทิงในช่วงวันศุกร์ เสาร์ อาทิตย์ และช่วงเทศกาล ซึ่งเจ้าหน้าที่จะเตรียมตั้งกล้องส่องทางไกลไว้ให้นักท่องเที่ยว 2 ตัว บริเวณจุดดูกระทิง เนื่องจากแต่ละวันกระทิงจะออกมาในจุดที่แตกต่างกัน บางวันก็ใกล้ บางวันก็ไกลจากจุดดูกระทิง ซึ่งกล้องส่องทางไกลสามารถส่องได้ประมาณ 2 กิโลเมตร 

บางวันกระทิงก็เคยเข้ามาใกล้มากที่สุดเกือบติดรั้วไฟฟ้าที่จุดชมกระทิง เพื่อมากินน้ำที่แหล่งน้ำ โดยส่วนใหญ่กระทิงจะออกมาเป็นฝูง บางวันเคยนับได้มากสุดประมาณ 100 ตัว ที่ออกมากินหญ้าพร้อมกันเป็นฝูง

สำหรับดาวเด่นเขาแผงม้า นายพยนต์ ยกให้ "ทองดี" กระทิงตัวใหญ่ตัวเดียว ลูกของแม่มะลิ กระทิงชื่อดัง "ผากระดาษ" เขตอุทยานแห่งชาติเขาใหญ่ จ.นครราชสีมา โดยลูกของแม่มะลิทั้งทองดีและทองแดงมักจะออกมาอวดโฉม เล็มหญ้าโชว์นักท่องเที่ยวเป็นประจำ แต่ทองดีจะชอบเดินติดแนวรั้วใกล้ชิดกับนักท่องเที่ยว โดยลักษณะเด่นของทองดี จะมีปลายเขาแตกทั้ง 2 ข้าง และตาบอด เนื่องจากมีการขับแย่งการเป็นจ่าฝูง แล้วเกิดบาดเจ็บในช่วงที่ปะทะกัน

ภาพเมื่อวันที่ 16 ม.ค. 2563

ทั้งนี้ เจ้าหน้าที่เขตห้ามล่าสัตว์เขาแผงม้า ระบุว่า กระทิงเขาแผงม้า จะออกมาให้นักท่องเที่ยวชมแทบทุกวันเวลา 16.00 - 17.00 น. เพราะกระทิงหากินกลางคืน กลางวันก็จะกลับเข้าป่าไปนอน ปัจจุบันกระทิงที่เขาแผงม้ามีมากกว่า 250 ตัว หรือ 3 ฝูงใหญ่ แต่ในช่วงหน้าแล้งกระทิงจะกระจายฝูงกันอยู่และออกมาน้อยกว่าปกติ ฉะนั้น หากนักท่องเที่ยวจะมาชมกระทิงที่เขาแผงม้าจะได้พบกระทิงฝูงใหญ่ในช่วงหน้าฝน ตั้งแต่เดือน มิ.ย.เป็นต้นไป เพราะแหล่งน้ำและแหล่งอาหารอุดมสมบูรณ์