วันนี้ (23 พ.ย.2563) สถานการณ์มลพิษฝุ่นกำลังกลับเข้ามาอีกครั้ง ซึ่งในช่วงปลายปีของแต่ละปี มีปัจจัยที่เอื้อหนุนต่อการเกิดมลพิษฝุ่นหลายประการ ไม่ว่าสภาพอากาศแห้งแล้ง โดยเฉพาะฤดูกาลเก็บเกี่ยวผลผลิตทางการเกษตร เช่น ข้าว อ้อย ข้าวโพด ซึ่งเกษตรกรในหลายพื้นที่มักจะใช้วิธีการเผาในที่โล่ง เพื่อกำจัดเศษวัสดุที่เหลือจากกระบวนการดังกล่าว เนื่องจากใช้ต้นทุนน้อยที่สุด นอกจากนี้ มลพิษฝุ่นยังเกิดจากแหล่งกำเนิดอื่น เช่น ยานพาหนะ ภาคอุตสาหกรรม การก่อสร้างและผังเมือง และภาคครัวเรือนอีกด้วย
รศ.วิษณุ อรรถวานิช อาจารย์ประจำคณะเศรษฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ ผู้เชี่ยวชาญด้านเศรษฐศาสตร์และผู้เชี่ยวชาญงานวิจัยด้านการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศและการเกษตร ออกมาโพสต์ข้อความในเฟซบุ๊กที่ใช้ชื่อว่า "Witsanu Attavanich" ระบุว่า ผลการศึกษาความเสียหายเชิงเศรษฐศาสตร์ หรือต้นทุนทางสังคม จากมลพิษฝุ่น PM10 ประจำปี 2562 ของไทย พบว่าสถานการณ์มลพิษฝุ่นมีความรุนแรงขึ้นจากปีก่อน
มูลค่าเสียหายเพิ่มขึ้นทุกปี
ทั้งนี้ มูลค่าความเสียหายเชิงเศรษฐศาสตร์จากมลพิษฝุ่น ทำลายสถิติใหม่ มีมูลค่าความเสียหายสูงถึง 2.26 ล้านล้านบาท หรือเทียบเท่ากับ 13.37% ของผลิตภัณฑ์มวลรวมภายในประเทศเบื้องต้น (GDP) หากใช้ค่าแนะนำขององค์การอนามัยโลก (WHO Guideline) เป็นเครื่องบ่งชี้ความอันตรายของฝุ่นพิษต่อสุขภาพ และหากสมมติให้ทุกครัวเรือนได้รับผลกระทบจากฝุ่นพิษ โดยเพิ่มขึ้นจากปี 2561 และปี 2560 ซึ่งมีมูลค่าความเสียหายอยู่ที่ 2.06 ล้านล้านบาท และอยู่ที่ 1.79 ล้านล้านบาท ตามลำดับ
สาเหตุหลักมาจากค่าฝุ่นพิษที่ปรับตัวสูงขึ้นในหลายพื้นที่ในปี 2562 เมื่อเทียบกับปี 2561 หากสมมติให้ 75% และ 50% ของครัวเรือนได้รับผลกระทบจากฝุ่นพิษ ต้นทุนทางสังคมที่เกิดจากฝุ่นพิษ PM10 ของไทยปี 2562 มีมูลค่าความเสียหายเท่ากับ 1.69 ล้านล้านบาท (10.03% ของ GDP) และ 1.13 ล้านล้านบาท (6.69% ของ GDP) ตามลำดับ
กทม.ยังครองแชมป์เสียหาย
ส่วนจังหวัดที่มีต้นทุนทางสังคมจากฝุ่นพิษในระดับสูง เมื่อวิเคราะห์ระดับจังหวัดแล้ว พบว่ากรุงเทพฯ ยังครองแชมป์มูลค่าความเสียหายจากฝุ่นพิษ อยู่ที่ 4.51 แสนล้านบาท ทิ้งห่างอันดับ 2 ขาดลอยเช่นเคย แต่มูลค่าความเสียหายได้ปรับลดลงจากปี 2561 ที่มีมูลค่าสูงถึง 5.6 แสนล้านบาท จากความเข้มข้นของฝุ่นพิษที่ลดลงและรายได้เฉลี่ยต่อครัวเรือนในปี 2562 ที่ลดลงจากปี 2561 โดย จ.ชลบุรี ขยับขึ้นมาเป็นอันดับ 2 แทน จ.นนทบุรี ที่ตกลงไปอยู่อันดับ 4 โดยมีมูลค่าความเสียหาย 9.4 หมื่นล้านบาท
ส่วนอันดับ 3 ได้แก่ จ.นครราชสีมา ยังคงรั้งอันดับไว้เหนียวแน่น โดยมีมูลค่าความเสียหาย 9.3 หมื่นล้านบาท ส่วนอันดับ 5 ได้แก่ สระบุรี มีมูลค่าความเสียหาย 7.4 หมื่นล้านบาท ถัดมาคือ จ.เชียงใหม่ ที่ขยับขึ้นมาอยู่อันดับที่ 6 มีมูลค่าความเสียหาย 7.0 หมื่นล้านบาท และ จ.ปทุมธานี อยู่อันดับที่ 7 ขยับขึ้นมาถึง 8 อันดับ มีมูลค่าความเสียหาย 6.7 หมื่นล้านบาท
"น่าน" มีพัฒนาการดีขึ้นที่สุด
สำหรับจังหวัดที่มีพัฒนาการดีขึ้นอย่างมาก คือ จ.น่าน ซึ่งอันดับขยับลงไปถึง 24 อันดับ ตามด้วย จ.จันทบุรี ที่อันดับขยับลดลงไปถึง 14 อันดับ ถัดมา คือ จ.ประจวบคีรีขันธ์ ที่อันดับขยับลดลงไป 13 อันดับ ตามด้วย จ.ฉะเชิงเทรา จ.สงขลา จ.ชัยนาท จ.กระบี่ และ จ.สิงห์บุรี ซึ่งอันดับขยับลดลงไปถึง 10 อันดับ
จังหวัดไหนบ้างที่มีอันดับที่แย่ลง คือ จ.เชียงราย ซึ่งอันดับขยับขึ้นไปถึง 27 อันดับ จากอันดับที่ 44 ในปี 2561 เป็นอันดับที่ 17 ในปี 2562 แม้จะมีการเผาในพื้นที่น้อยมาก แต่ถูกฝุ่นพิษจากพื้นที่ใกล้เคียงและฝุ่นพิษข้ามแดน ตามด้วย จ.นครพนม ที่อันดับขยับเพิ่มขึ้นไปถึง 16 อันดับ ถัดมาคือ จ.ลำปางที่อันดับขยับขึ้นไป 15 อันดับ ตามด้วย จ.มหาสารคาม จ.กาฬสินธุ์ และ จ.ภูเก็ต ซึ่งอันดับขยับเพิ่มไปถึง 14 อันดับ
เร่งประเมินผลกระทบ PM2.5
ผศ.วิษณุ ระบุด้วยว่า แม้ว่าจะใช้ค่าฝุ่นพิษ PM10 เป็นข้อมูลในการคำนวณ แต่ต้นทุนทางสังคมที่คำนวณก็น่าจะเป็นตัวแทนของฝุ่นพิษ PM2.5 ได้ดีในระดับหนึ่ง เนื่องจากฝุ่นพิษ PM2.5 เป็นส่วนหนึ่งใน PM10 ตอนนี้กำลังคำนวณมูลค่าความเสียหายจากฝุ่นพิษ PM2.5 เกือบเสร็จแล้ว และต้องมาลองลุ้นกันต่อว่ามูลค่าความเสียหายจากฝุ่นพิษในปี 2563 จะเปลี่ยนแปลงไปอย่างไร กับฤดูฝุ่นพิษที่กำลังเริ่มขึ้นด้วยค่าฝุ่นพิษที่กำลังเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง รักษาสุขภาพ และไม่ประมาทกับมัจจุราชมืด
อ่านข่าวที่เกี่ยวข้อง
"ฝุ่นพิษ" ทุบสถิติรอบ 4 ปี ค่าสูงลิ่ว 366 มคก.ต่อ ลบ.ม.
กรมควบคุมมลพิษ ชี้ "รถเครื่องยนต์ดีเซล" สาเหตุหลัก PM2.5
3 วัน! กทม.-ปริมณฑลฝุ่น PM 2.5 เกินมาตรฐาน 8 พื้นที่