วานนี้ (23 ม.ค.2564) ดร.ศิริรักษ์ ช้างรบ นักวิจัยหลังปริญญาเอก University of Chicago วิจัยวัคซีนไข้หวัดใหญ่และระบบภูมิคุ้มกันโรค COVID-19 ได้เผยแพร่ข้อความผ่านเฟซบุ๊ก Siriruk Ch บอกเล่าประสบการณ์รับวัคซีน COVID-19 ของ Pfizer BioNTech ครบ 2 เข็ม
ดร.ศิริรักษ์ เข้ารับวัคซีนที่เมืองชิคาโก หลังจากที่เข็มแรกผ่านไปเมื่อ 20 วันที่ผ่านมา ท่ามกลางคนสูงอายุที่ทยอยเข้ารับวัคซีนเข็มแรก โดยได้ทำการนัดหมายวันที่จะรับวัคซีนตั้งแต่วันที่รับเข็มแรก ก่อนจะต้องไปเช็กอินเข้าห้องฉีด โดยพยาบาลจะสอบถามอาการหลังรับวัคซีนเข็มแรกไป
คำถามคร่าวๆ คือ เคยมีประวัติการแพ้อะไรรุนแรงไหม ก่อนหน้านี้ 90 วันเคยตรวจเจอเชื้อ COVID-19 ไหม หลังฉีดเสร็จ พยาบาลก็บอกว่า ยูรับเข็มที่สองแล้วนะ ยินดีด้วย พร้อมแปะสติ๊กเกอร์ I got my COVID-19 vaccine! บนบัตรทำงานของเรา
ภาพ : Siriruk Ch
ภาพ : Siriruk Ch
ดร.ศิริรักษ์ ระบุว่า ตั้งแต่รับเข็มแรก ผู้ที่ได้รับวัคซีนจะได้รับการ์ดฉีดวัคซีน (Vaccination Record Card) ที่มีข้อมูลชื่อ วันเดือนปีเกิด วันที่วัคซีนเข็มแรกและเข็มสอง ยี่ห้อวัคซีนที่ได้ และล๊อตที่ผลิต มาเก็บไว้กับตัวเพื่อช่วยเตือนความจำว่าเคยรับวัคซีน COVID-19 ไปเมื่อไหร่ และยี่ห้ออะไร ซึ่งมองว่าการ์ดใบนี้จะมีความสำคัญในอนาคตที่อาจต้องใช้ประกอบการเดินทาง
สำหรับอาการ 2 ชั่วโมงแรกไม่มีอะไรเลย ผ่านไป 8 ชั่วโมง เรารู้สึกตัวร้อนนิดๆ และปวดบริเวณที่ฉีด ไม่ต่างกับเข็มแรก รอดูอาการในเช้าวันถัดไป เพื่อนทุกคนบอกว่า หนักกว่าเข็มแรกแน่นอน
เข็มเดียวเอาไม่อยู่ แนะรับเข็มที่ 2 ตามกำหนด
ดร.ศิริรักษ์ ยังระบุว่า การฉีดวัคซีนเข็มที่ 2 ควรเป็นไปตามกำหนด เนื่องจากวัคซีนส่วนใหญ่จะมีเกณฑ์กำหนดว่ารับวัคซีนเข็มต่อไปได้ช้าสุดไม่เกินกี่วัน อีกทั้งในระยะทดลองวัคซีนทั้งของ Pfizer และ Moderna ไม่ได้ถูกออกแบบมาเพื่อให้ได้รับวัคซีนแล้วเอาอยู่ในเข็มเดียว การได้รับประสิทธิภาพสูงสุด คือ ต้องได้รับเข็มที่ 2 แล้วเท่านั้น
Pfizer เคลมว่าวัคซีนจะป้องกันได้สูงสุดก็ต่อเมื่อรับเข็มที่สองไปแล้ว 7 วัน ระยะเวลาระหว่างเข็มแรก กับเข็มสองเว้น 21 วัน ทางฝั่ง Moderna อยู่ที่ 14 วัน ระยะเวลาระหว่างเข็มแรก กับเข็มสองเว้น 28 วัน
ถ้าคนไหนที่ยังไม่ชัวร์ว่าจะมารับเข็มที่ 2 ได้ตามเวลาที่กำหนด ก็อย่าเพิ่งฉีดเข็มแรกนะคะ ตอนนี้มีของ Johnson and Johnson ที่กำลังเร่งเก็บผลจากวัคซีนประเภทเข็มเดียวเอาอยู่ อาจจะได้ข่าวดีในเร็วๆนี้
ดร.ศิริรักษ์ ยังได้แนะนำข้อควรระวังถึงกลุ่มคนที่มีโรคประจำตัวและต้องรับประทานยาเป็นประจำว่า ควรปรึกษาแพทย์ก่อนรับวัคซีน เพื่อไม่ให้ประสิทธิภาพของยาและวัคซีนไม่ต้านกันเอง ส่วนคนที่กลัวเป็นไข้แล้วรับประทานยากันไว้ก่อนนั้น ไม่ควรทำ เนื่องจากจะส่งผลต่อการทำงานของระบบภูมิคุ้มกันต่อวัคซีนลดลง แต่หากมีไข้หลังรับวัคซีนสามารถรับประทานยาแก้ปวดลดไข้ได้
สำหรับคนที่เคยติดเชื้อ COVID-19 ยังสามารถรับวัคซีนได้ เพื่อยืนยันว่ามีภูมิคุ้มกันที่มีประสิทธิภาพ แต่ไม่ควรรับวัคซีนในขณะที่กำลังติดเชื้อ COVID-19 แต่ควรรับหลังจากหายแล้วกลับมาใช้ชีวิตตามปกติเท่านั้น
ได้วัคซีนครบแล้ว แต่ชีวิตยังต้องมีหน้ากาก?
ล่าสุด ไทยพีบีเอสออนไลน์ สัมภาษณ์ ดร.ศิริรักษ์ พบว่า อาการล่าสุดยังมีตัวรุมๆ แต่ไม่ไข้ มีอาการปวดแขนบริเวณที่ฉีดวัคซีนเท่านั้น ไม่มีอาการอย่างอื่น ยังทำงานบ้านได้ปกติ โดย น.ส.ศิริรักษ์ ย้ำว่า แม้ตัวเองและเพื่อนจะได้รับวัคซีนครบ 2 เข็มแล้ว แต่ยังต้องสวมหน้ากากอนามัย และเว้นระยะห่างเหมือนเดิม เนื่องจากประชาชนส่วนใหญ่ยังไม่มีภูมิคุ้มกัน ขณะที่วัคซีนที่มีเป็นวัคซีนป้องกันโรคเท่านั้น
เรายังสามารถติดเชื้อได้ถ้าไม่ดูแลตัวเองให้ดี และแพร่ให้คนอื่นต่อได้ด้วย ดังนั้น จึงต้องรอจนกว่า 60% ของประชากรจะมีภูมิคุ้มกัน จึงจะกลับมาใช้ชีวิตปกติได้
ภาพ : Siriruk Ch
ภาพ : Siriruk Ch
ดร.ศิริรักษ์ ในฐานะนักวิจัยวัคซีนไข้หวัดใหญ่และระบบภูมิคุ้มกันโรค COVID-19 บอกกับไทยพีบีเอสออนไลน์ว่า วัคซีนจะมีประสิทธิภาพสูงสุดหลังจากฉีดเข็มที่ 2 ไปแล้ว 7-14 วัน แต่ในเมื่อคนรอบๆ ตัว ยังไม่มีภูมิคุ้มกัน ผู้ที่รับวัคซีนครบแล้วยังเสี่ยงรับเชื้อได้อยู่ หากไม่ปฏิบัติตามหลักการเว้นระยะห่าง (social distancing)
ต้องรอดูโมเดลของทางอิสราเอลที่ตอนนี้ฉีดวัคซีนได้ 20% เกือบ 30% แล้ว ซึ่งทางอิสราเอลก็ออกมาบอกว่า หลังจากฉีดไปจำนวนเคสลดลง เพราะคนหมู่มากมีภูมิคุ้มกัน โอกาสติดเชื้อจึงน้อยลง การแพร่เชื้อก็จะลดลงไปตามลำดับ
ผลข้างเคียงโดยทั่วไปที่พบหลังรับวัคซีน
ทั้งนี้ หลายคนอาจจะกังวลเรื่องผลข้างเคียงหลังจากการรับวัคซีน COVID-19 ดร.ศิริรักษ์ ระบุว่า อาการทั่วไปที่พบในอาสาสมัครระยะทดลองคือ มีอาการเหมือนไข้หวัด ที่ไม่ได้ติดไข้หวัด อาการจะอยู่ในช่วงปวดเมื่อย ปวดหัว ปวดกล้ามเนื้อ หนาวสั่น ปวดข้อ มีไข้ตัวร้อน ซึ่งนับเป็นสัญญาณดีที่ร่างกายสร้างภูมิคุ้มกันต่อวัคซีนแล้ว
จากผลทดลองของอาสาสมัครทั้ง Pfizer และ Moderna พบว่าประมาณ 50% มีการข้างเคียงเบื้องต้น(ตามด้านบน) หลังรับเข็มแรก และ กว่า 70-80% มีอาการหลังรับเข็มสอง แล้วก็มีประมาณ 10-20% ที่ต้องลาป่วย ไปทำงานไม่ได้
ตอนนี้เท่าที่ถามเพื่อนที่ได้รับเข็มที่ 2 ไปแล้ว ทุกคนตอบเป็นเสียงเดียวกันว่าอาการหนักกว่าครั้งแรก ปวดเมื่อยปวดหัว ตัวร้อน บางคนมีต่อมน้ำเหลืองใต้รักแร้โต จุดที่ใกล้เคียงกับบริเวณที่ฉีด แต่อาการเหล่านี้หายไปได้ภายใน 48 ชั่วโมง