กรณีโซเชียลตั้งคำถามเกี่ยวกับการตัดต้นไม้ที่ชายหาดพัทยา จ.ชลบุรี หลังมีโครงการปรับภูมิทัศน์ใหม่วงเงิน 166 ล้านบาท ซึ่งว่าจ้างให้สวนนงนุช เป็นผู้ดำเนินการ ตามแผนปรับปรุงภูมิทัศน์จะต้องรื้อถอนต้นไม้เดิมออก เพื่อสร้างพื้นที่สีเขียวใหม่
วานนี้ (22 ส.ค.2564) ผู้สื่อข่าวรายงานว่าผู้ใช้เฟซบุ๊ก Ponthep Meunpong ตั้งคำถามต่อเหตุการณ์ดังกล่าวหลังมีการรื้อถอนและตัดต้นไม้ออกบางส่วน โดยระบุว่า โครงการปรับภูมิทัศน์โดยจะรื้อถอนต้นไม้เดิมออก เพื่อสร้างพื้นที่สีเขียวแบบใหม่ที่มีต้นปาล์มและอินทผาลัมเป็นไม้หลัก มูลค่า 166 ล้านบาท ที่นายกเมืองพัทยาให้เหตุผลว่า "ต้นไม้สร้างปัญหาเมื่อเกิดลมแรงมักจะหักโค่น ลูกและใบต้นหูกวางจะร่วงลงพื้นและได้สร้างปัญหาในกลุ่มผู้ประกอบการเรื่อยมา จึงจำเป็นต้องปรับแต่งในส่วนที่หักโค่นและปลูกเพิ่มเพื่อให้เกิดความงดงาม" อ่านแล้วได้แต่ถอนหายใจพร้อมสบถคำเดิม ๆ ในใจ
1. ต้นหูกวาง เป็นไม้ที่ขึ้นอยู่ทั่วไปตามชายหาด มีรากที่แข็งแรงโดยเฉพาะหากเป็นต้นไม้ที่ปลูกตั้งแต่ต้นเล็ก ๆ จากข้อมูลพบว่าต้นหูกวางที่หาดพัทยาปลูกไว้ 2 ครั้ง คือ 2508 และ 2512 นับถึงตอนนี้ก็อายุ 52-56 ปี ต้นไม้ที่อยู่มาได้ขนาดนี้น่าจะพัฒนาระบบรากได้ดีกว่าการเอาต้นไม้ขุดล้อมที่มีตุ้มดินเล็ก ๆ มาปลูก ยิ่งเป็นปาล์ม หรือมะพร้าวแบบนั้นเสี่ยงกว่าเยอะ ยิ่งสูงยิ่งต้องทำค้ำยันมากมาย
ภาพ:เฟซบุ๊ก Ponthep Meunpong
ภาพ:เฟซบุ๊ก Ponthep Meunpong
2. หูกวางเป็นไม้ผลัดใบที่จะทิ้งใบพร้อม ๆ กันทั้งต้น และผลิใบใหม่ในเวลาสั้น ๆ ในมุมของคนทำความสะอาดการเก็บใบขนาดใหญ่ที่ร่วงพร้อมกันน่าจะสะดวกในการเก็บกวาดกว่าใบเล็ก ๆ ที่ปลิวไปทั่ว
3. เรือนยอดของหูกวางแผ่กว้างให้ร่มเงาแก่คนเดินบนทางเท้า ร้านค้า แผงลอยริมถนน ผมว่าคนไทยต้องการร่มเงาจากต้นหูกวางมากกว่าแสงแดดจากการปลูกปาล์มแบบหาดไมอามี่นะ ไหนจะความร้อนที่สะท้อนจากทางเท้าอีก แค่คิดภาพอุณหภูมิเดือนเมษาก็ไม่อยากเดินแล้ว
4. หูกวางไม่ใช่ไม้เนื้อแข็ง แต่ความแข็งอ่อนของเนื้อไม้กับการหักของกิ่งบางทีมันก็ไม่ได้ไปทางเดียวกัน จาก ปสก. กิ่งหูกวางไม่ได้หักง่ายขนาดนั้น ออกไปทางเหนียวด้วยซ้ำ ไม่งั้นมันคงไม่ขยายเรือนยอดอยู่ริมทะเลได้ 56 ปี หรอกครับ ส่วนการหักของกิ่งกระโดง (watersprout) ต้องโทษคนตัดอย่าไปโทษต้นไม้
ภาพ: เฟซบุ๊ก Ponthep Meunpong
ภาพ: เฟซบุ๊ก Ponthep Meunpong
5. เมืองอื่นเค้ามีแต่รักษาต้นไม้ใหญ่ดั้งเดิมเอาไว้ให้เป็น Heritage tree คู่บ้านคู่เมือง ต้นไม้คือหน้าตาของเมือง ไม่มีที่ไหนเค้าขุดต้นไม้สวย ๆ ออกแล้วปลูกปาล์มแข็งมะลื่อทื่อแบบนี้ ถ้าจะปลูกใหม่ให้ได้จริง ๆ มีไม้ไทยแท้ ๆ ที่ขึ้นอยู่ริมหาดได้อีกหลายชนิด เช่น กระทิง มะเกลือ เกด โพทะเล พะยอม หรือแม้แต่ตะเคียนทอง หรือยางนา ตัวเลือกเยอะแยะ แต่มาปลูกอินทผาลัมเนี่ยนะ
6. เหตุผลหนึ่งของการโค่นคือต้นไม้อยู่ในสภาพทรุดโทรมจนหมดสภาพ อยากรู้เหมือนกันว่าหมดสภาพคือสภาพยังไง ใครเป็นคนตัดสิน ใช้ criteria อะไร ลองเปรียบเทียบภาพในตำแหน่งเดียวกัน สังเกตเสาไฟ และ รร.ฮิลตัน ด้านหลัง ภาพแรกจาก gg street view กับภาพที่ 2 (ภาพจาก FB คุณ Chairat Rattanopas) ตอนโค่นออก ตรงไหนคือหมดสภาพ??
7. ความสวยงามเป็นเรื่องของปัจเจก ซึ่งผมชอบหูกวาง ผมว่ามันเป็นต้นไม้ที่มีรูปทรงสวยที่สุด และในแง่ function ของการเป็นต้นไม้ในเมืองผมว่ามันเป็นตัวเลือกอันดับแรก ๆ ที่นึกถึง แต่สำหรับแบบที่กำลังจะทำ (ภาพที่ 3) มองหา sense of aesthetic ไม่เจอ แข็ง แห้งแล้ง ร้อน มองยังไงก็ไม่เจอความงดงามใด ๆ แต่ข้อนี้ใครจะว่าสวยก็ไม่ว่ากัน แล้วแต่
8. ถึงต้นไม้มันพูดไม่ได้ แต่อย่างน้อยก่อนจะตัดสินใจทำอะไร ถามชาวบ้านแถวนั้นหน่อยก็ยังดีว่าเค้าอยากได้มั้ย ถ้าไปถามชาวบ้านไมอามี่ เค้าอาจจะอิจฉาที่พัทยามีต้นหูกวางก็ได้นะ
9. ภาพสุดท้ายน่าจะแสดงความสัมพันธ์ลึกซึ้งระหว่างผมกับต้นหูกวางได้เป็นอย่างดี ถ้าให้เลือกปีนต้นไม้ได้แค่ 1 ชนิด ชนิดที่ผมเลือกคือต้นหูกวาง
ภาพ:เฟซบุ๊ก Ponthep Meunpong
ภาพ:เฟซบุ๊ก Ponthep Meunpong
ตั้งวงเสวนาจัดระเบียบต้นไม้หาดพัทยา
ประเด็นนี้ยังถูกตั้งคำถามในกลุ่มนักอนุรักษ์วงกว้างถึงการจัดระเบียบชายหาดพัทยาแต่เลือกที่ตัดต้นไม้ดั้งเดิมออก โดยกลุ่ม Big Trees ซึ่งเชิญผู้เชี่ยวชาญด้านอนุรักษ์ รุกขกรมาแลกเปลี่ยน พร้อมตั้งประเด็นกรณีเลือกปลูกปาล์มแทนต้นหูกวางดั้งเดิมที่ถูกตัดออก
ทั้งนี้ทางเทศบาลพัทยาชี้แจงว่าต้นหูกวางที่สำรวจออกไปเพราะยืนต้นตายและมีการปผุกร่อน รวมทั้งต้องดูแลเรื่องความปลอดภัยเพราะหาดพัทยาเป็นพื้นที่สาธารณะ เพราะเคยมีกรณีกิ่งหูกวางร่วงใส่นักท่องเที่ยวมาแล้ว