"นานไปเขาลืม..ว่าเราเคยดำ" แต่กองทัพเรือไม่ลืมบันทึกหน้าประวัติศาสตร์ และยังคงทำหน้าที่เผยแพร่เรื่องราวของเรือดำน้ำชุดมัจฉานุ 4 ลำแรกของไทย ในโอกาสวันครบรอบเรือดำน้ำ 4 ก.ย.ของทุกปี
ซึ่งตรงกับวันที่บริษัทผู้ผลิตประเทศญี่ปุ่นได้สร้างเรือดำน้ำ 2 ลำแรก คือเรือหลวงมัจฉานุ และเรือหลวงวิรุณ เสร็จสมบูรณ์และส่งมอบให้กองทัพเรือไทยเมื่อวันที่ 4 ก.ย.2480 ณ เมืองโกเบ ประเทศญี่ปุ่น
รวมทั้งเชิดชูเกียรติความกล้าหาญของนักดำเรือดำน้ำ ตั้งแต่เริ่มต้นฝึกที่ประเทศญี่ปุ่น จนถึงภารกิจนำเรือดำน้ำทั้ง 4 ลำ เดินทางมายังประเทศไทยเมื่อปี 2481 ตามลำพัง โดยปราศจากเรือพี่เลี้ยงอย่างปลอดภัย และมีการปฏิบัติสำคัญที่ถูกจารึกไว้ในเหตุการณ์กรณีพิพาทอินโดจีนฝรั่งเศสจากการสู้รบบริเวณเกาะช้าง
แต่ด้วยเงื่อนไข-ปัจจัยของสถานการณ์ช่วงสงครามโลกคร้้งที่ 2 ญี่ปุ่นแพ้สงคราม ส่งผลถึงสายการส่งกำลังบำรุงเรือดำน้ำไทยให้ต้องหยุดชะงัก และค่อยๆเลือนหายตามกาลเวลา
ปัจจุบันกองทัพเรือเริ่มต้นภารกิจเรือดำยุคใหม่ ด้วยการจัดหาเรือดำน้ำชั้นหยวนจากจีน แต่ก็ต้องเจอปัญหาอุปสรรค ทั้งกระแสวิจารณ์ถึงความจำเป็น ข้อจำกัดด้านงบประมาณ โดยเฉพาะในสถานการณ์ COVID-19
โครงการจัดหาเรือดำน้ำยุคใหม่จึงไม่ราบรื่น และประสบปัญหานานัปการ แต่กองทัพเรือพยายามฝ่าแรงต้านเหล่านี้ เพื่อจะได้ชื่อว่าเป็นกองทัพเรือที่มีองค์ความรู้ครบทุกมิติ ด้วยสถานการณ์ความมั่นคงทางทะเลเปลี่ยนแปลงรวดเร็ว โดยเฉพาะสถานการณ์ในทะเลจีนใต้ที่สองชาติมหาอำนาจคือสหรัฐฯ - จีน และประเทศที่มีส่วนเกี่ยวข้องกับผลประโยชน์ทางทะเลที่มีมูลค่ามหาศาลกำลังเฝ้าระวังอย่างเข้มข้น
เรือดำน้ำชั้นหยวนจะเข้ามาประจำการในปี 2567 โดย พล.ร.อ.ชาติชาย ศรีวรขาน ผบ.ทร. มั่นใจว่าจะเข้ามาช่วยเติมเเต็มศักยภาพกองทัพเรือให้ครบทุกมิติ และเป็นหลักประกันในการรักษาผลประโยชน์ของชาติ