แม้เป็นราคาที่ไม่ต่ำกว่าปีที่ผ่านมามากนัก แต่ปีนี้เสียงโอดครวญของชาวนาดังขึ้น และจะดีไม่น้อยหากมีคนได้ยิน
"อ้ายๆ หมานบ่"
"บ่ๆ ปีนี้บ่หมาน"
บางส่วนของบทสนทนาหน้าลานรับซื้อข้าวสหกรณ์การเกษตรปฏิรูปที่ดินสี่ จำกัด บ้านคูดินทราย ต.ทุ่งหลวง อ.สุวรรณภูมิ จ.ร้อยเอ็ด
ภาพชาวนาถือบิลขายข้าว และเงินไม่กี่บาทด้วยความผิดหวัง สะท้อนภาพความล้มเหลวของเกษตรกร แต่คนตอบยังมีรอยยิ้ม แน่นอนมันคือรอยยิ้มของนักสู้ เมื่อการทำนาไม่ต่างจากการซื้อหวย
รัฐบาลเพิ่นแก้ปัญหาโควิดอยู่ เพิ่นแก้ราคาข้าวบ่ทันดอก
คำพูดประชดประชันปนน้อยใจ แต่อาจไปไม่ถึงผู้มีอำนาจ
ราคาข้าวที่ตกต่ำปีนี้ คือสิ่งที่พวกเขาไม่อาจคาดเดา และยังถูกซ้ำเติมด้วย ผลผลิตที่ได้น้อย เพราะพื้นที่ อ.สุวรรณภูมิ จ.ร้อยเอ็ด หนึ่งในเขตทุ่งกุลาร้องไห้ ประสบปัญหาฝนทิ้งช่วง ช่วงกลางปีไม่มีฝน ข้าวตายแล้ง ฝนมาปลายฤดูทำยา แม้หว่านปุ๋ยแล้ว ฉีดยาบำรุงแล้ว ข้าวก็แตกกอ งอกงามไม่ทัน
ผลผลิตหายไปเกือบครึ่ง ข้าวหอมมะลิน้ำหนักเบา ไม่เหมือนผลผลิตปีที่แล้ว ปีนี้ชาวนาขาดทุนจริงๆ
อุดมพร พันธ์หนองบัว ในวัย 34 ปี อดีตพนักงานห้างสรรพสินค้า ที่กลับบ้านมาดูแลครอบครัว และทำนาต่อจากคนรุ่นตายาย เล่าว่า เธอทำนาแบบผู้จัดการ จ้างคนทำแทน และซื้อทุกอย่าง ตั้งแต่ ปุ๋ยคอก ปุ๋ยเคมี จ้างหว่านไถ ฉีดยาคลุมหญ้า จ่ายค่ารถเกี่ยว
เธอทำนา 30 ไร่ ลงทุนไป 90,000 บาท ปีที่แล้วเธอได้จับเงินแสน แต่ปีนี้ ข้าวตายแล้ง ที่ยังพอได้เกี่ยวขาย ก็ขายได้เพียง 50,000 บาท หากถามว่า ความหวังตอนนี้คืออะไร เธอบอกว่า
รอเงินประกันราคาข้าว รอเงินช่วยเหลือค่าเก็บเกี่ยว ที่รัฐบาลบอกจะทยอยจ่าย แต่ถึงได้มาก็ไม่พอกับค่าต้นทุนที่ทำนา ปีหน้าจะเอาเงินที่ไหนมาลงทุน
เธอผิดหวัง และตั้งใจว่าปีหน้าจะปล่อยให้คนเช่าที่นา และเพราะภาระต้องดูแลครอบครัว ทำให้ไม่สามารถกลับไปทำงานเมืองกรุงฯ ได้อีก ทั้งที่อาจจะพอมีรายได้มากกว่าการทำนา
ข้าวหอมมะลิทุ่งกุลา จะเริ่มอออกสู่ตลาดพร้อมกันจำนวนมากในช่วงสัปดาห์ที่สองของเดือนพฤศจิกายน หรือกลางเดือนนี้ ชาวนากังวลว่าราคาข้าวอาจถูกลงอีก
ขณะที่ลานรับซื้อข้าวเอกชน เริ่มวางแผนปรับขึ้นราคา เพื่อแบ่งรับซื้อข้าว ราคาอาจขยับจาก 8.50 บาท ถึง 9 บาท ถ้าปริมาณข้าวน้อย ขณะที่ลานรับซื้อบางแห่งใช้วิธี ไม่ปรับราคาข้าวขึ้นสูง แต่ให้เงินพิเศษกับเจ้าของรถบรรทุกรับจ้างข้าวมาขาย เพื่อจูงใจให้มาขายที่ลานรับซื้อ ชาวนาแม้รู้ทัน แต่ก็จำยอม เพราะต่อรองไม่ได้
ชาวนาบางส่วนถอดใจ และเตรียมตากข้าวขึ้นยุ้งฉาง เพื่อรอเงินช่วยเหลือจากรัฐบาล
พลอยไพฑูรย์ ธุระพันธ์
ผู้สื่อข่าว ไทยพีบีเอส ศูนย์ข่าวภาคอีสาน