วันนี้ (23 พ.ค.2565) ศ.นพ.ยง ภู่วรวรรณ หัวหน้าศูนย์เชี่ยวชาญเฉพาะทางด้านไวรัสวิทยาคลินิก ภาควิชากุมารเวชศาสตร์ คณะแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย เผยข้อควรรู้เกี่ยวกับ "ฝีดาษลิง"
โรคนี้วินิจฉัยครั้งแรกพบใน "ลิง" จึงเรียกว่า "ฝีดาษลิง" (Monkeypox) ผู้ป่วยในมนุษย์ส่วนใหญ่เกือบทั้งหมดไม่ได้ติดจากลิง เคยมีหลักฐานการติดต่อจากสัตว์ตระกูลฟันแทะ จำพวกหนู กระรอก เช่น หนูแกมเบีย (Giant Gambian rat) ที่นำเข้าไปในอเมริกา และมีการติดต่อไปสู่หนูแพรี่ด็อก และคนติดมาอีกทีหนึ่ง
การเรียกฝีดาษลิงจึงไม่ยุติธรรมสำหรับลิง เพราะคนเราจะรังเกียจลิง ลิงที่อยู่ตามวัด ในบ้านเรามีมาก จะขาดแคลนอาหาร เป็นที่เดือดร้อนของชาวลิงอย่างแน่นอน
โรคในตระกูลฝีดาษหรือไข้ทรพิษ สมัยก่อนมีฝีดาษวัว ที่ข้ามมายังมนุษย์ได้และนำมาใช้ทำวัคซีนป้องกันไข้ทรพิษทำให้โรคนี้หมดไป เพราะการติดฝีดาษวัวจะเป็นตุ่มหนองเฉพาะตรงที่สัมผัสเท่านั้นหรือเรียกว่าขึ้นเฉพาะที่ ส่วนฝีดาษนกหรือไก่ยังไม่มีหลักฐานการข้ามมายังมนุษย์
ข้อต่าง "ฝีดาษลิง-อีสุกอีใส"
ศ.นพ.ยง อธิบายถึงลักษณะตุ่มฝีดาษหรือไข้ทรพิษ หรือในตระกูลฝีดาษ ตุ่มหนองจะเริ่มจากรอยแดงแล้วเป็นน้ำใสและเปลี่ยนเป็นน้ำขุ่นข้น สีขาวเหลือง ตรงกลางจะมีรอยบุ๋ม ซึ่งต่างกับ โรคสุกใส ที่เกิดจากไวรัสควรละกลุ่มจะเป็นน้ำใส
ข้อแตกต่างที่ชัดเจนกับโรคสุกใสที่สมัยผมเป็นนักเรียนต้องท่องได้ มีตุ่มของฝีดาษจะขึ้นพร้อมกันระยะเดียวเหมือนกัน เริ่มจากแดงเป็นตุ่มน้ำและตกสะเก็ดพร้อมๆกัน แต่ของสุกใสจะมีหลายระยะเช่นบางตุ่มเป็นแค่ตุ่มแดงบางตุ่มเป็นน้ำใสแล้ว
การกักตัวผู้ป่วยจึงต้องกักตัวให้แผลทุกแผลตกสะเก็ดหมด จึงจะพ้นระยะติดต่อ สำหรับผู้สัมผัสโรคจะต้องกลับตัวดูอาการ 21 วันตามระยะพักตัวที่มากที่สุด
บริเวณที่ขึ้นตุ่มของสุกใสจะขึ้นบริเวณลำตัวมากกว่า ส่วนของฝีดาษจะขึ้นมากที่แขนขาแล้วค่อยไปลำตัว ลักษณะของตุ่มฝีดาษจะบุ๋มตรงกลาง ที่เรียกว่า umbilicated vesicle ส่วนของสุกใสจะเป็นตุ่มน้ำใสหลายระยะ
ศ.นพ.ยง กล่าวว่า เป็นที่น่าสังเกตว่า ฝีดาษลิงที่กำลังระบาดและพบอยู่ขณะนี้ พบในเพศชายเกือบทั้งหมด ฝีดาษวัวป้องกันฝีดาษหรือไข้ทรพิษ โดยหลักการแล้วก็น่าจะข้ามมาป้องกันฝีดาษลิงได้ แต่ขณะนี้ก็มีการพัฒนาวัคซีนฝีดาษเด็กโดยตรง
ข่าวที่เกี่ยวข้อง
เช็กอาการแตกต่าง "ฝีดาษลิง-ฝีดาษคน"
นพ.ยง ชี้ "โรคฝีดาษลิง" ยังไม่เคยพบในไทย แต่ควรเฝ้าระวัง
อนามัยโลกพบผู้ติดเชื้อ "ฝีดาษลิง" 80 คน ใน 12 ประเทศ
ยุโรป-สหรัฐฯ พบคนติด "ฝีดาษลิง" เร่งหาความเชื่อมโยงการระบาด