จับยุงก้นปล่องบนเกาะช้างตรวจ "มาลาเรียโนวไซ"

กรณีพบการติดเชื้อมาลาเรียโนวไซ ระบาดในพื้นที่จ.ตราด ระนอง และสงขลา ทำให้กรมอุทยานแห่งชาติสัตว์ป่าและพันธุ์พืช เก็บตัวอย่างเลือดจากลิงในพื้นที่ เช่น บนเกาะช้าง จ.ตราด

วันนี้ (26 พ.ค.2565) ไทยพีบีเอส ลงพื้นที่ร่วมกับนักวิจัย โครงการวิจัยความหลากหลายทางชีวภาพของยุงพาหะนำโรค สำนักงานการวิจัยแห่งชาติ (วช.) เพื่อการเก็บรวบรวมยุงพาหะ นำโรคมาลาเรียในจุดที่พบผู้ป่วย โดยเฉพาะในพื้นที่ป่า และหมู่เกาะชายแดนของประเทศไทย เพื่อหาคำตอบว่ายุงก้นปล่องสายพันธุ์ใด ที่เป็นพาหะนำโรคมาลาเรียชนิดโนวไซที่แท้จริง  

ล่าสุดทีมวิจัยนำโดย ผศ.ดร.ธนวัฒน์ ชัยพงศ์พัชรา หัวหน้าโครงการวิจัยความหลากหลายทางชีวภาพของยุงพาหะนำโรคในพื้นที่หมู่เกาะชายแดนของประเทศไทย ลงพื้นที่สำรวจเก็บตัวอย่างยุงพาหะ บริเวณจุดที่พบผู้ป่วยติดเชื้อมาลาเรีย ชนิดโนวไซ บนเกาะช้าง จังหวัดตราด หลังพบผู้ป่วยในพื้นที่จังหวัดตราดรวม 11  คน ในจำนวนนี้ 9 คน อยู่ที่อ.เกาะช้าง

เป้าหมายของการจับยุง เพื่อศึกษาและจำแนกชนิดพันธุ์ยุงก้นปล่องที่เป็นพาหะนำโรคมาเลเรียชนิดโนวไซที่แท้จริง จากยุงพาหะนำโรคมาเลเรีย 5 ชนิดพันธุ์ นอกจากนี้ยังตรวจสอบการกลายพันธุ์ของยีนที่สัมพันธุ์กับการดื้อต่อสารกำจัดแมลง ข้อมูลทั้งหมดจะนำไปสู่การควบคุมโรคติดต่อจากสัตว์ให้มีประสิทธิภาพ

โดยพลบค่ำทีมเจ้าหน้าที่วิจัย นั่งนิ่งๆให้ตัวเองถูกยุงกัดซึ่งเป็นหนึ่งในเทคนิคที่ใช้ตัวเองเป็นกับดักล่อยุง เพื่อให้ยุงก้นปล่องมาเกาะ และจับยุง ส่วนอีกหนึ่งวิธีคือใช้สัตว์ สำหรับครั้งนี้นักวิจัยเลือกใช้ควายเป็นกับดักล่อยุง นักวิจัยยังใช้น้ำแข็งแห้ง ที่มีคุณสมบัติเป็นคาร์บอนไดออกไซด์ ผสมกับสารเลียนแบบเหงื่อคน เป็นกับดักล่อยุงด้วยเช่นกัน

การเลือกใช้กับดักล่อยุงที่แตกต่างกัน จะทำให้ได้ยุงก้นปล่องตัวเมียหลากหลายชนิดพันธุ์ พฤติกรรม การเข้ากัดเบื้องต้น เนื่องจากยุงก้นปล่อง แต่ละชนิดจะมีพฤติกรรมการกัดกินเลือดสิ่งมีชีวิตไม่เหมือนกัน ยุงบางชนิดชอบกินเลือดคน บางชนิดชอบกินเลือดสัตว์ หรือบางชนิดเข้ากับดักมากกว่าใช้สัตว์เป็นเหยื่อล่อ

เป้าหมายค้นหายุงก้นปล่องที่มีรายงานเป็นพาหะนำโรคมาลาเรีย และบนเกาะช้างก็พบโรคมาลาเรีย แต่ยังไม่มีการยืนยันว่าตัวไหนเป็นพาหะของเชื้อมาลาเรียโนวไซ

 

 

ยุงก้นปล่องเพศเมีย ที่นักวิจัยตรวจพบว่า เป็นพาหะนำโรคมาเลเรียตัวนี้ ถูกเก็บตัวอย่างได้บริเวณกลางสวนยางพารา ต.เกาะช้างใต้  เป็นยุงก้นปล่องในกลุ่มอะน็อคฟิลิส ไดรัส ซึ่งเป็น 1 ใน 5 สายพันธุ์ที่พบว่า เป็นพาหะนำโรคมาลาเรียในประเทศไทย

จากนี้นักวิจัย ต้องนำไปจำแนกชนิดที่แท้จริงด้วยวิธี PCR ทางห้องปฏิบัติการ ตรวจหายีนส์ดื้อยากำจัดแมลง และความแปรผันในระดับพันธุกรรมอื่นๆ เพื่อทำความเข้าใจยุงพาหะนำโรคในเชิงลึก และ ยืนยันพาหะนำโรคมาลาเรียโนวไซที่แท้จริง

คณะวิจัยแบ่งพื้นที่สำรวจยุงพาหะนำโรคบนเกาะช้างเป็น 3 ส่วน คือบริเวณโซนเหนือ ต.เกาะช้าง โซนแนวชายทะเลฝั่งบ้านคลองพร้าว และบริเวณสวนยางพาราและพื้นที่ป่า ต.เกาะช้างใต้

พบยุงก้นปล่องพาหะนำโรคสำคัญกระจายตัวอยู่บริเวณใกล้พื้นที่ป่า โดยเฉพาะโซนใต้ของเกาะช้าง พบประชากรยุงก้นปล่องหนาแน่น

 

อ่านข่าวที่เกี่ยวข้อง

 

เก็บตัวอย่างเลือดชาวระนอง 60 คน กลุ่มเสี่ยงไข้ "มาลาเรียโนวไซ"

 

เตือนระวัง! ไข้มาลาเรียชนิด “โนวไซ” ติดต่อจากลิงสู่คนได้

 

เก็บเลือดลิงบน "เกาะช้าง" ตรวจ "มาลาเรียโนวไซ"