สภาพร่องรอยความเสียหายของอาคารพาณิชย์ร้านค้า ในย่านสำเพ็ง เขตสัมพันธ์วงศ์ กรุงเทพฯ บ่งบอกถึงความรุนแรงของแรงระเบิด ที่เกิดขึ้นจากหม้อแปลงไฟฟ้า ที่มีสภาพการใช้งานมาอย่างยาวนาวได้เป็นอย่างดี นี่เป็นโจทย์ใหญ่ของ กทม.จะสร้างเมืองใหญให้ปลอดภัยได้อย่างไร
เหตุการณ์หม้อแปลงไฟฟ้าระเบิดที่ย่านสำเพ็ง เมื่อวันที่ 26 มิ.ย.ที่ผ่านมา ทำให้มีการตั้งคำถามถึงความปลอดภัยในเมืองใหญ่ เพราะหม้อแปลงไฟฟ้าแบบนี้ที่มีอายุการใช้งาน 20 ปี ยังคงกระจายอยู่ทั่วเขตกรุงเทพมหานคร ชั้นในเกือบ 1,000 ลูก หากเปรียบเทียบนักวิชาการด้านวิศวกรรมไฟฟ้าบอกว่า ไม่ต่างจากระเบิดเวลา ตั้งไว้หน้าบ้าน
หม้อแปลงไฟฟ้าแบบเน็ตเวิร์ค ที่เหมือนกับเกือบ 20 ปีมีกระจายอยู่ในเขตสัมพันธวงศ์ เขตพระนคร ชั้นใน เกือบ 1,000 ลูก จุดอื่นๆ ก็ไม่ต่างจากระเบิดระเบิดเวลา
ขณะนี้ยังมีข้อถูกเถียงกันอยู่ว่า การวางหม้อแปลงไฟฟ้า ในระยะปลอดภัย ควรห่างจากตัวบ้านเท่าไหร่ ที่เกี่ยวข้องบอกว่าอย่างน้อยต้องห่าง 1.20 เมตร แต่เมื่อหม้อแปลงไฟฟ้ามีน้ำมันเป็นส่วนผสมอยู่ด้วย แน่นอนว่าในระยะดังกล่าว ถูกตั้งคำถามว่า ยังเป็นระยะที่ปลอดภัยอีกหรือไม่
หากประเมินด้วยสายตาระยะห่างการติดตั้งหม้อแปลงไฟฟ้าบางจุด แทบไม่ได้ตามเกณฑมาตรฐานที่กำหนด 80-120 เซนติเมตร บางจุดอยู่ชิดกับอาคาร หน้าบ้าน พร้อมกับสายสื่อสารพาดผ่านรกรุงรัง
ทีมข่าวไทยพีบีเอส ลงพื้นที่สำรวจหม้อแปลงไฟฟ้าที่ได้มาตรฐานกับ นายดุสิต สุขสวัสดิ์ อาจารย์ภาควิชาวิศวกรรมไฟฟ้า คณะวิศวกรรมศาสตร์ สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกล้าเจ้าคุณทหารลาดกระบัง ที่ชี้ให้เห็นถึงความแตกต่าง หม้อแปลงไฟฟ้าในปัจจุบัน มีระยะความปลอดภัยมากกว่า 3 เมตร จากตัวอาคาร สามารถตัดไฟแรงสูง และแรงต่ำได้ง่าย มีการเตือนระดับความร้อนภายใน
นักวิชาการ ระบุว่า โดยกฎหมายเขียนกันเป็นตัวเลข 80 เซนติเมตรบ้าง หรือ 1.20 เมตรบ้าง แต่อยากให้มองกลับไปหาตัวหม้อแปลงก่อน หม้อแปลงมีน้ำมัน ซึ่งน้ำมันคล้ายกับน้ำมันเครื่องยนต์ที่อยู่ในรถน้ำมันหล่อลื่นไม่ได้เป็นน้ำมันเชื้อเพลิง
เมื่อมันระเบิดออกมา เหตุสภาพเหล็กหนาฉีกออกมาแปลว่า แรงระดับนั้นกระเด็นได้กี่เมตร อุณหภูมิ 400-500 องศาเซลเซียส แรงต้องไปได้ถึง 3 เมตร
ขณะที่การแก้ปัญหาในระยะสั้น นักวิชาการด้านวิศวกรรมไฟฟ้า เสนอให้หาแผ่นเหล็กมาปิดครอบหม้อ แปลงไฟฟ้า ป้องกันน้ำน้ำมันระบายความร้อนกระเด็นออกมา เพราะหากจะรื้อถอนเปลี่ยนหม้อแปลงไฟฟ้าใหม่ เป็นเรื่องยากต้องใช้งบประมาณจำนวนมาก
ระยะสั้นให้หาแผ่นเหล็กมาบังขวางไม่ให้มีผลกระทบจากน้ำมันในหม้อแปลงที่อาจกระเด็นไปโดนกล่องหรือวัสดุติดไฟจนเกิดไฟไหม้ได้ เพราะไปถอดกล่องนี้ออกก็ไม่ใช่เรื่องง่ายเพราะหม้อแปลงใช้อยู่
ไฟไหม้สำเพ็งครั้งนี้ นับเป็นบทเรียนครั้งสำคัญของเมืองใหญ่อย่างกรุงเทพมหานคร ทั้งปรับแผนประเชิญเหตุ ชักซ้อมชุมชน เล่นนำสายสื่อสารลงดินสำรวจหม้อแปลงไฟฟ้าเพื่อไม่ให้เป็นระเบิดเวลาสร้างความเสียหายต่อชีวิตและทรัพย์สินให้กับชาวบ้านซ้ำอีก
อ่านข่าวที่เกี่ยวข้อง
แนะเอาตัวรอดบ้านใกล้ "หม้อแปลง" ระเบิดเวลาใกล้ตัว
ไฟไหม้ตึกแถวย่านสำเพ็ง เสียชีวิต 2 เจ็บ 6 คน วอดหลายคูหา
เกิดไฟไหม้ย่านสำเพ็ง จนท.เร่งควบคุมเพลิง