นับถอยหลังวันพรุ่งนี้ (24 ส.ค.2565) การวินิจฉัยวาระ 8 ปี นายกรัฐมนตรี ของพล.อ.ประยุทธ์ จันทร์โอชา ซึ่งต้องจับตาว่าศาลรัฐธรรมนูญ จะมีคำวินิจฉัยรับคำร้องตามที่ ส.ส.ส่งเรื่องให้พิจารณาหรือไม่ พร้อมกับคำถามที่ตามว่า เส้นทางของนายกรัฐมนตรี นับจากนี้จะเป็นอย่างไร
แนวทางที่ 1
กรณีศาลรัฐธรรมนูญรับฟ้อง แต่ไม่มีคำสั่งเพิ่มเติม พล.อ.ประยุทธ์ จะปฏิบัติหน้าที่ต่อได้ มีอำนาจเต็มเหมือนเดิม ทั้งปรับคณะรัฐมนตรี (ครม.) แต่งตั้งโยกย้าย และมีไพ่ใบสุดท้าย คือ ยุบสภา หรือลาออก
แนวทางที่ 2
ศาลรับฟ้อง แล้วมีคำสั่งให้ นายกรัฐมนตรี หยุดปฏิบัติหน้าที่ระหว่างพิจารณาคดี หากมีศาลมีคำสั่งแบบนี้ จะทำให้ พล.อ.ประวิตร วงษ์สุวรรณ รองนายกรัฐมนตรี ลำดับที่ 1 หรือที่เรียกว่า สร.2 (รหัสเรียกรัฐมนตรีในทำเนียบ) ขึ้นเป็นรักษาการนายกรัฐมนตรี ทันที ซึ่งพล.อ.ประวิตร มีอำนาจเต็มทั้งปรับครม. และการแต่งตั้งโยกย้าย
อ่านข่าวเพิ่ม มติ กกต.ตีตก 8 ปี "ประยุทธ์" ชี้ ส.ส.ยื่นศาลรัฐธรรมนูญแล้ว
แนวทางที่ 3
ศาลรับฟ้อง และวินิจฉัยว่า นายกรัฐมนตรี ครบวาระ 8 ปี พ้นจากตำแหน่ง โดยไม่มีคำสั่งอื่นเพิ่มเติม เส้นทางนี้เริ่มซับซ้อน เพราะมุมมองของนายวิษณุ เครืองาม มองว่าพล.อ.ประยุทธ์ เป็นนายกรัฐมนตรีรักษาการได้ ซึ่งมีอำนาจเต็ม คือ ปรับ ครม.แต่งตั้งโยกย้าย ยุบสภา หรือลาออก
ระหว่างนี้ รัฐสภาฯ จะเลือกนายกรัฐมนตรี คนใหม่ ซึ่งตามบัญชีที่พรรคเสนอไว้มี 5 รายชื่อ คือ นายอนุทิน ชาญวีรกูล นายอภิสิทธิ์ เวชชาชีวะ และพรรคเพื่อไทย 3 ชื่อ คือ คุณหญิงสุดารัตน์ เกยุราพันธุ์ ชัยเกษม นิติสิริ ชัชชาติ สิทธิพันธุ์ หรืออาจเลือกนายกรัฐมนตรี นอกบัญชี
หากเลือกนายกรัฐมนตรี ไม่ได้ ระหว่างนั้น พล.อ.ประยุทธ์ จะเป็นนายกรัฐมนตรี รักษาการต่อไป “อยู่ยาว” จนกว่าจะครบอายุสภา และเลือกตั้ง หรือทางเลือกที่ 3.2 คือ กรณีที่นายกรัฐมนตรี ไม่รับเป็นนายกรัฐมนตรี รักษาการ พล.อ.ประวิตร จะขึ้นมาเป็นรักษาการนายกรัฐมนตรี ทันที
ความเห็น 2 ด้าน ปม "พล.อ.ประยุทธ์" รักษาการ
ประเด็น “รักษาการ” มีข้อถกเถียง 2 ฝ่าย ฝ่ายแรกเช่น นายวิษณุ เห็นว่า พล.อ.ประยุทธ์ รักษาการได้ และมีอำนาจเต็ม โดยยกตัวอย่างสมัย นายบรรหาร ศิลปอาชา เป็นนายกรัฐมนตรี เมื่อยุบสภา แล้ว ยังปรับ ครม. ก่อนเลือกตั้งใหม่ ถ้าพูดกันตามตรง พล.อ.ประยุทธ์ ยังรักษาการได้
กรณีที่จะรักษาการไม่ได้คือเป็นไปตามรัฐธรรมนูญมาตรา 168-169 เฉพาะกรณีนายกรัฐมนตรีทำผิด ไม่ให้นายก แต่ถ้าพ้นจากกรณีอื่นๆ ทั้งยุบสภา ลาออกก็ยังรักษาการได้ หรือ และถ้าศาลสั่งว่าอยู่ครบ 8 ปีแล้วต้องออก แต่นายกรัฐมนตรี ก็อาจะไม่ขอรักษาการ ถ้าแบบนี้ก็จะเป็น สร.2
"สมชัย" ไม่เห็นด้วยปม "พล.อ.ประยุทธ์" รักษาการ
ขณะที่ นายสมชัย ศรีสุทธิยากร อดีตคณะกรรมการการเลือกตั้ง (กกต.) โพสต์เฟซบุ๊กไม่เห็นด้วย มองว่าความผิดของ พล.อ.ประยุทธ์ เป็นความผิดเฉพาะตัว ไม่สามารถรักษาการต่อได้
โดยเทียบกับกรณี น.ส.ยิ่งลักษณ์ อดีตนายกรัฐมนตรีที่ถูกศาลรัฐธรรมนูญวินิจฉัยว่ากระทำผิด เพราะยุบสภาฯ ไปแล้ว แต่แต่งตั้งโยกย้ายข้าราชการระดับสูงและแต่งตั้งเครือญาติเข้าไปทำงานแทน ต่อมา ครม.ยุคนั้น จึงตั้งรองนายกฯ รักษาการแทน
วันนี้มีสูตรพิสดาร เพราะไม่ว่าผลจะเป็นอย่างไร พล.อ.ประยุทธ์ ยังเป็น รมว.กลาโหม มีคำถามว่า รมว.กลาโหม รักษาการนายกรัฐมนตรี ได้หรือไม่ คำตอบคือไม่ได้
ตามขั้นตอนหาก พล.อ.ประยุทธ์ ถูกวินิจฉัยว่าอยู่ในวาระครบ 8 ปี และต้องพ้นจากตำแหน่ง สำนักงานเลขาธิการนายกรัฐมนตรี จะต้องเสนอชื่อรักษาราชการแทนนายกรัฐมนตรี ซึ่งตามลำดับมี 6 ชื่อ มีตำแหน่ง รองนายกรัฐมนตรีทั้งหมด
ซึ่งอันดับ 1 คือ พล.อ.ประวิตร วงษ์สุวรรณ รองนายกรัฐมนตรี ที่มีรหัสเรียกในทำเนียบว่า สร. 2 หลังจากนั้นคือชื่อของ นายวิษณุ เครืองาม นายอนุทิน ชาญวีรกูล และ จุรินทร์ ลักษณวิศิษฏ์ ตามลำดับ
อ่านข่าวที่เกี่ยวข้อง
"อนุทิน" ไม่ออกความเห็น กรณีวาระ 8 ปีนายกฯ เหตุละเมิดอำนาจศาล
"ศรีสุวรรณ" จ่อยื่น ป.ป.ช.เอาผิด กกต.ไม่ส่งคำร้องปมนายกฯ 8 ปี