มหาอำนาจเลิกคว่ำบาตรอิหร่าน หลังทำตามข้อตกลงคุมนิวเคลียร์

มติยกเลิกมาตรการคว่ำบาตรอิหร่าน มีขึ้นหลังจากทบวงการพลังงานปรมาณูระหว่างประเทศ (IAEA) รายงานว่าอิหร่านได้ปฏิบัติตามข้อตกลงว่าด้วยการป้องกันการพัฒนาอาวุธนิวเคลียร์ตามที่ได้ให้สัญญาไว้เมื่อเดือนกรกฎาคม 2558

IAEA รายงานว่าทางการอิหร่านได้ปฏิบัติตามขั้นตอนต่างๆ ตามข้อตกลงที่มีร่วมกันกับ 6 ชาติมหาอำนาจที่ลงนามเมื่อเดือนกรกฎาคม 2558 ซึ่งระบุว่าอิหร่านจะต้องลดจำนวนเครื่องหมุนเหวี่ยงแยกยูเรเนียม (centrifuge) ลงและจะต้องทำลายเตามปฏิกรณ์ซึ่งตั้งอยู่ใกล้เมือง Arak ซึ่งอุปกรณ์ทั้ง 2 รายการนี้เป็นส่วนสำคัญในการผลิตอาวุธนิวเคลียร์

ในการตรวจสอบอิหร่านนั้น IAEA เปิดเผยว่าได้ติดตั้งอุปกรณ์ตรวจวัดการเสริมสมรรถนะยูเรเนียมแบบ เพราะตามข้อตกลงนิวเคลียร์ระหว่างอิหร่านกับชาติมหาอำนาจนั้น การเสริมสมรรถนะยูเรเนียมจะต้องถูกควบคุมไว้ที่ 3.67 เปอร์เซนต์ และในวันนี้ (17 ม.ค.) ยูคิยะ อามาโน ประธาน IAEA จะเดินทางไปพบประธานาธิบดีฮัสซัน รูฮานีของอิหร่าน

ภายหลังจากได้รับรายงานของ IAEA นายจอห์น แคร์รี รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศของสหรัฐฯ ได้สั่งยกเลิกมาตรการคว่ำบาตรในส่วนที่เกี่ยวข้องกับนิวเคลียร์อิหร่านทั้งหมด พร้อมทั้งกล่าวว่าอิหร่านได้สร้างความก้าวหน้าสำคัญที่หลายคนไม่เชื่อว่าจะมาถึงจุดนี้ได้

"ผลจากการปฏิบัติตามข้อตกลงตั้งแต่เดือนกรกฎาคมปีที่แล้ว สหรัฐฯ และมิตรประเทศของเราในตะวันออกกลาง รวมทั้้งทุกประเทศในโลกล้วนอยู่อย่างปลอดภัยมากขึ้น เพราะภัยคุกคามจากอาวุธนิวเคลียร์มีน้อยลง" นายแคร์รีกล่าว

แม้ว่าหลายฝ่ายจะสนับสนุนข้อตกลงนิวเคลียร์อิหร่านฉบับนี้ แต่ก็ยังมีบางฝ่ายที่ต่อต้าน เช่น พรรครีพับลิกันของสหรัฐฯ ที่มองว่าข้อตกลงนี้ไม่ได้เป็นเครื่องรับประกันว่าอิหร่านจะไม่พัฒนาระเบิดนิวเคลียร์

ทางด้าน เฟเดอริคา โมเกรินิ หัวหน้าฝ่ายนโยบายต่างประเทศของสหภาพยุโรปประกาศยกเลิกมาตรการคว่ำบาตรอิหร่านเช่นกันโดยระบุว่าเป็นไปตามข้อตกลงที่ว่าการคว่ำบาตรจะยุติลงเมื่ออิหร่านทำตามสัญญาที่ให้ไว้

ประธานาธิบดีฮัสซัน รูฮานี ของอิหร่านโพสต์ข้อความในทวิตเตอร์ภายหลังมหาอำนาจประกาศยกเลิกการคว่ำบาตรว่า "ขอบคุณพระเจ้าสำหรับสิ่งที่เกิดขึ้น และขอคารวะให้ความยิ่งใหญ่ของประเทศอิหร่าน"

รู้จักข้อตกลงนิวเคลียร์อิหร่าน

เมื่อเดือนกรกฎาคม 2558 อิหร่านได้ลงนามในข้อตกลงสำคัญว่าด้วยการควบคุมอาวุธนิวเคลียร์กับชาติมหาอำนาจ 6 ประเทศ ได้แก่ สหรัฐฯ อังกฤษ ฝรั่งเศส รัสเซีย จีน และเยอรมนี เพื่อแลกกับการยกเลิกมาตรการคว่ำบาตรอิหร่าน สหรัฐฯ แสดงความมั่นใจว่าข้อตกลงนี้จะนำไปสู่การป้องกันไม่ให้อิหร่านผลิตอาวุธนิวเคลียร์ ขณะที่อิหร่านยืนยันว่าตนมีสิทธิ์ที่จะใช้พลังงานนิวเคลียร์ซึ่งจะเป็นการพัฒนาปรมาณูเพื่อสันติเท่านั้น

ผลจากการเลิกคว่ำบาตร

การคว่ำบาตรอิหร่านส่งผลกระทบต่อเศรษฐกิจอิหร่านอย่างมาก เฉพาะการเสียรายได้จากการส่งออกน้ำมันก็สูงถึง 160 พันล้านดอลลาร์สหรัฐแล้ว เมื่อมาตรการคว่ำบาตรถูกยกเลิก อิหร่านก็จะกลับมาขายน้ำมันในตลาดโลก รวมทั้งเข้าสู่ระบบการเงินโลกในการทำการค้าได้อีกครั้ง อิหร่านเป็นประเทศที่มีปริมาณน้ำมันสำรองมากเป็นอันดับ 4 ของโลก และเมื่ออิหร่านกลับมาส่งออกน้ำมันได้ ก็จะส่งผลให้ราคาน้ำมันในตลาดโลกลดลงด้วย นอกจากนี้ การยกเลิกมาตรการคว่ำบาตรอิหร่านยังจะมีผลต่อการถอนอายัดทรัพย์สินมูลค่ากว่า 1 แสนล้านดอลลาร์สหรัฐที่อยู่สถานบันการเงินต่างประเทศอีกด้วย