กลุ่มอนุรักษ์ความหลากหลายทางชีวภาพและสิ่งแวดล้อม หรือ สยามเอ็นซิส (www.siamensis.org) รวมตัวตั้งกรุ๊ปไลน์ “งูเข้าบ้าน” สายด่วนจำแนกชนิดงูจากภาพถ่าย ใช้สอบถามข้อมูลเกี่ยวกับชนิดของงู พร้อมให้คำแนะนำในการจัดการหากงูเข้าบ้าน จากสมาชิกผู้เชี่ยวชาญ ผ่านทางแอพพลิเคชั่น "ไลน์" หวังลดการสูญเสียของทั้ง คน งู
นายวรพจน์ บุญความดี นักวิจัยชมรมอนุรักษ์นกและธรรมชาติล้านนา หนึ่งสมาชิกกลุ่มอนุรักษ์ความหลากหลายทางชีวภาพและสิ่งแวดล้อม เปิดเผยว่า กรุ๊ปไลน์สายด่วนงูเข้าบ้าน จัดทำขึ้นโดยมีวัตถุประสงค์หลัก เพื่อช่วยเหลือ ให้ข้อมูลเบื้องต้น ช่วยจำแนกชนิดงูจากภาพถ่าย อีกทั้งยังช่วยให้คำแนะนำ และจัดการในกรณีงูเข้ามาในบริเวณบ้าน ผ่านทางแอพพลิเคชั่นไลน์ เพื่อจะได้ปฏิบัติและแก้ปัญหาได้อย่างถูกต้องหากเจองู ป้องกันความสูญเสียของทั้งคนและงู
"งู" ที่อาศัยอยู่ตามธรรมชาติมีหลากหลายชนิด ทั้งที่มีพิษและไม่มีพิษ บางครั้งงูเข้ามาในบ้าน คนในบ้านเกรงว่าจะทำร้ายคนและสัตว์เลี้ยงภายในบ้าน หลายคนเลือกที่จะตีงูก่อน ทั้งที่บางชนิดไม่มีพิษ เขี่ยให้ออกไปไม่ต้องไปทำร้ายมัน และจะดีกว่าไหมหากสามารถรู้ชนิดของงู จำแนกได้ว่า งูตัวใดมีพิษหรือไม่มีพิษ
“ช่วงที่ผ่านมาพบปัญหางูเข้าบ้านมากขึ้น จากการขยายตัวเมือง สร้างที่อยู่อาศัย รุกล้ำที่อยู่ของงู ทำให้เกิดปัญหางูเข้าบ้าน เพราะต้องการหาอาหาร ซึ่งตามบ้านเรือนก็เป็นที่อยู่อาศัยของ หนู กบ จิ้งจก ตุ๊กแก ซึ่งเป็นอาหารของงู ที่อยู่ของงูน้อยลงทำให้เป็นอีกปัจจัยที่ทำให้งูเข้าบ้าน ซึ่งหากมองกันตามธรรมชาติแล้ว งูนับเป็นสัตว์ที่มีประโยชน์ต่อระบบนิเวศไม่น้อย”
ทั้งนี้ข้อมูลของ กลุ่มสยามเอ็นซิส ระบุว่า หลังจากเปิดให้บริการตอบคำถามเรื่องงูบนไลน์ "สายด่วนงูเข้าบ้าน" ครบ 1 เดือน ก็พบว่า มีงู 5 ชนิด ที่มีผู้สอบถามกันเข้ามามากที่สุด คือ 1.งูเขียวพระอินทร์ 2.กลุ่มงูปี่แก้ว,งูงอด 3.งูทางมะพร้อม 4. กลุ่มงูเห่า 5. งูเหลือม
นายนณณ์ ผาณิตวงศ์ หนึ่งในผู้ก่อตั้งกลุ่มอนุรักษ์ความหลากหลายทางชีวภาพและสิ่งแวดล้อม กล่าวว่า กลุ่มสยามเอ็นซิส ก่อตั้งกันมา 16 ปี โดยคนกลุ่มคนที่ชื่อชอบความหลากหลายทางชีวภาพ ประกอบด้วยกลุ่มคนจากทุกสาขาอาชีพ จากหลากหลายสถานะภาพ ทั้งข้าราชการ NGOs อาจารย์ นักศึกษา บุคคลทั่วไป ฯลฯ
โดยที่ผ่านมามีการแลกเปลี่ยน พูดคุย สอบถามข้อมูล แลกเปลี่ยนความรู้กันผ่านทางเว็บบอร์ดของเว็บไซต์ Siamensis.or.th และอีกช่องทางหนึ่งคือ เฟซบุ๊ก พบหลายคนนำภาพมาโพสต์สอบถาม และกลายเป็นคำถามยอดนิยม คือ คำถามเกี่ยวกับ "งู" เป็นงูชนิดไหนมีพิษไม่มีพิษ พอรู้ว่าเป็นงูไม่มีพิษตีงูตายแล้วก็รู้สึกผิด เพราะหากรู้ก่อนว่าเป็นงูไม่มีพิษก็จะไม่ตีมัน เลยมีแนวคิดว่าหากมีช่องทางที่จะสามารถสอบถามเรื่องงูที่เร็วกว่าการเข้าเว็บไซต์หรือเฟชบุ๊กเพียงอย่างเดียว ก็น่าจะดี จึงตั้งไลน์กรุ๊ป "สายด่วนงูเข้าบ้าน" ขึ้นมา ช่วยจำแนกชนิดงู โดยสามารถตอบคำถามได้เรียวไทม์มากกว่า หวังให้ทั้ง “คน” และ “งู” ปลอดภัย
ปัจจุบันผู้เชี่ยวชาญที่สามารถตอบคำถามเรื่องงูมีประมาณ 20 คน โดยหากมีการส่งภาพเข้ามาแอดมินคนไหนเห็นก่อนรู้เลยว่าเป็นงูชนิดไหน ก็ตอบคำถามได้เลย หากเป็นกรณีที่ยาก ผู้สอบถามส่งภาพมาไม่ชัด หรือผู้ที่ตอบไม่แน่ใจก็จะมีการสอบถามกันก่อนในกลุ่มแอดมินเพื่อความถูกต้อง
อย่างไรก็เพื่อที่จะให้การจำแนกภาพงู ได้อย่างถูกต้องเม่นยำ ก่อนส่งมาก็ควรพยายามถ่ายให้ได้ภาพที่ชัดที่สุด แต่ก็ต้องทำด้วยความระมัดระวัง คิดไว้เสมอว่าที่เจอทุกชนิดทุกตัว อย่าเข้าใกล้มากนัก เพื่อความปลอดภัย ซึ่งที่ผ่านมาสามารถตอบคำถามได้อย่างถูกต้องเกือบทั้งหมด โดยสามารถตอบได้ทันทีภายใน 5-10 นาที
“อย่างน้อยเราสามารถบอกเขาได้ก่อนว่า เป็นงูชนิดไหน มีพิษหรือไม่มีพิษ คนที่ถามเขาจะได้สบายใจ เพราะบางคนไม่ได้เรียนรู้มาก่อน ก็เป็นเรื่องยากเหมือนกัน” นายนณณ์กล่าว
นายนณณ์ กล่าวต่อว่าตามธรรมชาติงูหลายชนิดที่มีความคล้ายกัน มีลักษณะใกล้เคียงกัน อย่าง งูทับสมิงคลา หรือ งูทับทางขาว ซึ่งเป็นงูพิษอันตรายถึงชีวิต มีลักษณะเด่น คือ ลำตัวมีลายขาวสลับดำ ส่วนท้องมีสีขาว เกล็ดที่แถวกลางของลำตัวจะเป็นรูปหกเหลี่ยมมีขนาดใหญ่กว่าเกล็ดข้างลำตัว มีความใกล้เคียงกับ งูปล้องฉนวนบ้าน ซึ่งมีสีขาวสลับดำเช่นกัน แต่เป็นงูไม่มีพิษ และเกล็ดที่แถวกลางของลำตัวจะไม่เป็นรูปหกเหลี่ยม บางทีถ่ายภาพมาไม่ชัดเจน เราก็อาจไม่กล้าจำแนกได้เหมือนกัน เพราะหากบอกไปว่าเป็นงูไม่มีพิษ แต่ความจริงมีพิษ ก็อาจเป็นอันตรายกับคนได้
การที่ไม่รู้ชนิดงูว่ามีพิษหรือไม่ ร้ายแรงแค่ไหน เมื่อเราถูกงูกัดไปโรงพยาบาลจะบอกหมอว่างูอะไรกัดมาก็ยากลำบาก เพราะบางทีหมอพยาบาทก็ไม่ได้มีความเชี่ยวชาญเรื่องงู ซึ่งอาจส่งผลต่อการรักษาของแพทย์และการเลือกใช้เซรุ่ม อาจส่งผลอันตรายถึงชีวิตได้
ทั้งนี้ประชาชนสามารถถ่ายภาพงูเเละส่งมาที่ LineID @sde5284v ทีมงานจะตรวจสอบว่าเป็นงูชนิดไหน พร้อมกับให้คำเเนะนำในการจัดการที่เหมาะสม ช่วยชีวิตของทั้งคนและงู ให้ปลอดภัย
ยไมพร คงเรือง ผู้สื่อข่าวไทยพีบีเอสออนไลน์