พิธีผูกข้อมือเพื่อขอพรจากแม่คือสิ่งที่ลูกทั้ง 10 คนของนางไฮ ขันจันทา หญิงชราวัย 83 ปี ชาวบ้านนาตาล อ.นาตาล จ.อุบลราชธานี ทำเป็นประจำทุกปีในช่วงวันแม่เพื่อเป็นการแสดงความรักและระลึกถึงบุญคุณที่แม่เลี้ยงดูและทำทุกอย่างเพื่อให้ลูกทั้ง 10 คน มีชีวิตความเป็นอยู่ที่ดีขึ้น
ภาพของชาวนาผู้ยากจนที่ตระเวนชุมนุมเรียกร้องของความเป็นธรรมเพื่อทวงสิทธิ์ในที่ดินทำกิน คือสิ่งที่ยายไฮทำตลอดระยะเวลากว่า 30 ปี ควบคู่กับบทบาทของความเป็นแม่ที่ต้องทำทุกวิถีทางเพื่อให้ที่นากว่า 100 ไร่ ซึ่งเป็นสมบัติชิ้นสุดท้ายของครอบครัว กลับมาเป็นของลูกหลาน หลังการก่อสร้างเขื่อนห้วยละห้าทำให้นาข้าวถูกน้ำท่วมโดยไม่ได้รับการเยียวยาจากภาครัฐ
การต่อสู้เรียกร้องที่ยาวนานหลายสิบปี จนกระทั่งได้รับการช่วยเหลือภาครัฐยอมทุบเขื่อนและคืนที่นาให้กับยายไฮและชาวบ้านอีกกว่า 100 ราย ความสำเร็จที่เกิดจากความไม่ย่อท้อและไม่ยอมจำนนต่ออำนาจรัฐที่ไม่เป็นธรรม ทำให้ยายไฮเป็นต้นแบบให้กับลูกหลานในการดำรงชีวิต ในเรื่องความอดทนและการไม่ยอมถูกเอารัดเอาเปรียบจากผู้อื่น
เรื่องราวของยายไฮกลายเป็นสัญลักษณ์ของคนจนที่ได้รับผลกระทบจากโครงการของรัฐที่ลุกขึ้นมาต่อสู้จนได้รับการช่วยเหลือ แต่ในฐานะของแม่ยายไฮคือทุกสิ่งในชีวิตของลูกทั้ง 10 คน ซึ่งพวกเขาบอกว่านอกจากแม่จะเป็นผู้ให้กำเนิด และคอยเลี้ยงดูแล้วแม่ยังให้อาชีพและสิทธิ์ในที่ดินกว่า 100 ไร่ ที่เป็นมรดกชิ้นสุดท้ายซึ่งพวกเขาจะช่วยกันรักษาไว้ให้ลูกหลานต่อไป