นัดคนไทยดู “ดาวศุกร์ผ่านหน้าดวงอาทิตย์” 6 มิถุนายนนี้
สถาบันวิจัยดาราศาสตร์แห่งชาติ(องค์การมหาชน) กระทรวงวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ชวนคนไทยติดตามปรากฏการณ์ดาราศาสตร์แห่งศตวรรษ “ดาวศุกร์ผ่านหน้าดวงอาทิตย์” (Venus Transit) ในช่วงเช้าตั้งแต่เวลา 05:49 - 11:49 น. ของวันที่ 6 มิถุนายน 2555 เผยเป็นปรากฏการณ์ดาราศาสตร์หาชมยาก เกิดขึ้นสองครั้งในรอบกว่า 100 ปี หากพลาดหนนี้ต้องรออีก 105 ปี จึงจะเกิดขึ้นอีกครั้งหนึ่ง
ดร. ศรัณย์ โปษยะจินดา รองผู้อำนวยการถาบันวิจัยดาราศาสตร์แห่งชาติ เปิดเผยว่า ปรากฏการณ์ดาวศุกร์ผ่านหน้าดวงอาทิตย์ นับเป็นปรากฏการณ์ทางดาราศาสตร์ที่น่าติดตามที่สุดของ ปี 2555 เป็นปรากฏการณ์ที่ดาวศุกร์เคลื่อนที่ผ่านแนวเส้นตรงที่เชื่อมระหว่างโลกกับดวงอาทิตย์ ทำให้ดวงอาทิตย์ ดาวศุกร์ และโลก เรียงตัวอยู่ในแนวเดียวกัน เมื่อสังเกตจากโลกจะเห็นดาวศุกร์ปรากฏเป็นจุดกลมเล็กเคลื่อนที่ผ่านดวงอาทิตย์ (ถ้าเปรียบเทียบขนาดปรากฏของดวงอาทิตย์เท่ากับลูกบาสเกตบอล ขนาดของดาวศุกร์ที่ปรากฏผ่านหน้าจะมีขนาดปรากฏเท่ากับเม็ดถั่วเขียว) โดยดาวศุกร์จะเคลื่อนที่ตัดจากขอบด้านตะวันออกของดวงอาทิตย์ไปยังด้านตะวันตกใช้เวลาทั้งสิ้นประมาณ 6 ชั่วโมง สามารถสังเกตเห็นได้ตั้งแต่ดวงอาทิตย์โผล่พ้นจากขอบฟ้าเวลา 05:49 จนถึงเวลาประมาณ 11:49 น. (ตามเวลาประเทศไทย ณ กรุงเทพมหานคร) ของวันที่ 6 มิถุนายน 2555 โดยสามารถสังเกตเห็นได้ในทุกภูมิภาคของประเทศไทย
ดร.ศรัณย์ กล่าวว่า ความน่าสนใจของการเกิดปรากฏการณ์นี้ว่า ในอดีตการศึกษาปรากฏการณ์ดาวศุกร์ผ่านหน้าดวงอาทิตย์ ทำให้นักดาราศาสตร์สามารถคำนวณหาระยะทางระหว่างโลกกับดวงอาทิตย์ได้ จึงนับเป็นปรากฏการณ์ทางดาราศาสตร์ที่ทำให้มนุษย์ทราบขนาดของระบบสุริยะได้เป็นครั้งแรกในปี พ.ศ.2312 ปรากฏการณ์ดาวศุกร์ผ่านหน้าดวงอาทิตย์นี้จะเกิดขึ้นสองครั้งในรอบกว่า 100 ปี แต่ละครั้งห่างกันประมาณ 8 ปี นักดาราศาสตร์เรียกปรากฏการณ์นี้ว่า “ปรากฏการณ์แห่งศตวรรษ” ปรากฏการณ์นี้เกิดขึ้นล่าสุดเมื่อวันที่ 8 มิถุนายน 2547 แต่ถ้าพลาดในวันที่ 6 มิถุนายน 2555 นี้ไปแล้วจะต้องรออีก 105 ปี จึงจะเกิดขึ้นอีกครั้งหนึ่งในปี พ.ศ.2660 นับเป็นปรากฏการณ์ทางดาราศาสตร์ที่ผู้คนทั่วโลกรวมทั้งเหล่านักดาราศาสตร์เฝ้ารอชมเป็นอย่างยิ่ง เนื่องจากปรากฏการณ์นี้จะเป็นครั้งสุดท้ายที่ผู้มีชีวิต ณ ปัจจุบันจะมีโอกาสได้เห็น โดยเฉพาะอย่างยิ่งเหล่านักดาราศาสตร์ที่ศึกษาองค์ความรู้เกี่ยวกับระยะห่างของโลกกับดวงอาทิตย์ เพราะหากการสังเกตการณ์ในครั้งนี้ไม่ประสบความสำเร็จ ก็ต้องรอไปอีกกว่า 100 ปี จึงจะมีโอกาสได้สังเกตปรากฏการณ์ดาวศุกร์ผ่านหน้าดวงอาทิตย์ครั้งถัดไป และจะส่งผลให้การพัฒนาองค์ความรู้ที่เกี่ยวข้องกับระยะห่างของดวงอาทิตย์จะล่าช้าไปอย่ามาก
ดร.ศรัณย์ ย้ำถึงข้อควรระวังสำหรับการสังเกตปรากฏการณ์ดาวศุกร์ผ่านหน้าดวงอาทิตย์ ซึ่งเป็นการสังเกตดวงอาทิตย์โดยตรง ไม่สามารถสังเกตได้ด้วยตาเปล่า เนื่องจากดวงอาทิตย์มีแสงสว่างจ้ามาก จำเป็นต้องใช้ความระมัดระวังและใช้อุปกรณ์ที่มีความปลอดภัยสูง เช่น กล้องโทรทรรศน์ที่ติดแผ่นกรองกรองแสง แว่นดูดวงอาทิตย์ หรืออาจใช้อุปกรณ์สังเกตการณ์ทางอ้อม เช่น การฉายภาพดวงอาทิตย์บนฉากรับภาพจากกล้องโทรทรรศน์ เป็นต้น และขอให้ประชาชนระมัดระวังการบันทึกภาพดวงอาทิตย์ด้วยกล้องดิจิตัล หรือกล้องจากโทรศัพท์มือถือ เนื่องจากเลนส์ของกล้องต่างๆ เหล่านี้มีคุณสมบัติในการรวมแสง การมองภาพที่ส่องจากเลนส์ไปยังดวงอาทิตย์โดยตรง อาจทำให้ตาบอดได้ สำหรับประชาชนที่สนใจ สามารถติดตามการถ่ายทอดสดเกาะติดการเกิดปรากฏการณ์ดาราศาสตร์แห่งศตวรรษดังกล่าว ทาง website ของสถาบันฯ ที่ www.narit.or.th หรือติดตามข้อมูลข่าวสารการเกิดปรากฏการณ์ดาวศุกร์ผ่านหน้าดวงอาทิตย์ ได้ที่ Facebook/สถาบันวิจัยดาราศาสตร์แห่งชาติ
