ไทยพีบีเอสออนไลน์ เกาะติดชีวิตเจ้าหน้าที่พิทักษ์ป่า ท่ามกลางสถานการณ์ความเสี่ยงจากปัญหาการลักลอบตัดไม้ ลักลอบล่าสัตว์ป่า การปล้นไม้ของกลางรอบปี 2563 มีเจ้าหน้าที่เสียชีวิต เพื่อปกป้องผืนป่า 6 คน บาดเจ็บรวม 20 คน ท่ามกลางคำถามถึงความมั่นคงในชีวิต
เราถูกซุ่มยิงแบบตั้งใจ เพราะขึ้นไปตรวจยึดไม้แดงที่ชาวบ้านแอบมาตัดไว้จนเหลือแต่ตอและถูกตัดเป็นท่อนๆ เขาหนีไปในช่วงที่เจอกับเจ้าหน้าที่ลาดตระเวน และกลับมาซุ่มดักยิงตอนขากลับ
สมชาย วิเชียรกัลยารัตน์ หัวหน้าอุทยานแห่งชาติคลองวังเจ้า สำนักบริหารพื้นที่อนุรักษ์ที่ 12 (นครสวรรค์) เล่าถึงเหตุการณ์ที่เพิ่งผ่านมาหมาดๆ ครั้งนี้เขาต้องสูญเสียลูกทีมไปแบบกะทันหัน
กฤษฎา กาบบัว เจ้าหน้าที่อุทยานแห่งชาติคลองวังเจ้า จ.กำแพงเพชร เขาถูกคนลักลอบตัดไม้ซุ่มยิงเสียชีวิต เมื่อ 14 ก.ค.ปีนี้
แม้ไม่ใช่ครั้งแรกที่เกิดเหตุการณ์ในลักษณะนี้ สมชาย บอกว่า ตั้งแต่ปี 2552 เคยมีเหตุการณ์หัวหน้าหน่วยป้องกัน ถูกยิงเสียชีวิตมาแล้วใกล้กับหน่วยปางสังกะสี ต่อมาในปี 2558 เราถูกดักยิง แต่ถากไปไม่ถึง 15 เซนติเมตร และถึงตอนนี้ร่องรอยกระสุนยังกระติดอยู่ที่รถและหาคนลงมือไม่ได้
ย้อนไปเมื่อช่วง 5-6 เดือนของปี 2563 ก็เกิดเหตุชาวบ้านซุ่มยิงขาเจ้าหน้าที่ได้รับบาดเจ็บ เป็นการเข้าไปเคลียร์พื้นที่ลักลอบตัดไม้นช่วงเวลาตี 3-4 จนล่าสุดเมื่อ 14 ก.ค.ที่ผ่านมา เกิดเหตุซุ่มยิงรถเจ้า หน้าที่ที่กลับจากการตรวจยึดลักลอบตัดไม้แดง และกำลังเดินทางกลับหน่วยที่ด้านล่าง
ภาพ:เขตรักษาพันธ์ุสัตว์ป่าอุ้มผาง
ขวัญกำลังใจยังสู้-ปกป้องป่า
สมชาย เล่าว่า ตอนแรกที่ไปปะทะเขายิงขู่มา 2 นัดแต่ไม่มีใครโชคร้าย จนมีการประสานกรมป่าไม้ เข้ามาช่วยตรวจสอบเพราะไม้ที่ถูกตัดอยู่ในเขตป่าสงวนแห่งชาติ ใช้เวลาอยู่หลายชั่วโมง ขากลับรถอุทยานฯอยู่ท้ายสุดคันที่ 3 คันมีคนนั่ง 4 คน ส่วนตรงกลางเป็นรถกรมป่าไม้ และคันหน้าเป็นรถหทาร วิ่งห่างกันประมาณ 20-30 เมตร
เขายิงปืนลูกซองมาโดนกฤษฎา ที่นั่งทางขวามือของคนขับ และเสียชีวิตทันที ซึ่งภายหลังที่จับตัวคนก่อเหตุได้เขาบอกว่าตั้งใจจะยิงคนขับเพราะคิดว่าต้องเป็นหัวหน้าหน่วย
หลังผ่านพ้นฝันร้าย สมชายยอมรับว่า สอบถามลูกทีมทุกคนแต่ลูกทุกคนยังมีขวัญ และกำลังใจดีมาก พร้อมจะเดินหน้าปกป้องผืนป่าอย่างเต็มที่ ตอนนี้ยังมีการส่งเจ้าหน้าที่พิทักษ์ป่าเข้ามาเสริมในพื้นที่อีก 5-6 คน
ภาพ:ชุดพญาเสือ
ปล้นไม้ของกลาง-ภาคอีสานเสี่ยงสุด
ไทยพีบีเอสออนไลน์ สัมภาษณ์ นายชีวะภาพ ชีวะธรรม ผอ.สำนักสำนักป้องกันรักษาป่าและควบคุมไฟป่า กรมป่าไม้ บอกว่า เขาและทีมพยัคฆ์ไพร เพิ่งผ่านเหตุปะทะกับกลุ่มผู้ก่อเหตุปล้นไม้ของกลางมาหมาดๆ เช่นกัน โดยแก๊งล่าสุดที่จับขยายผลจาก จ.กาฬสินธ์ และที่วังน้ำเขียว จ.นครราชสีมา สืบจากรูปร่าง ท่าเดิน สะพายปืนยาวเหมือนกัน ทำให้ต่อจิ๊กซอว์พบว่าเป็นกลุ่มเดียวกันที่ก่อเหตุปล้นไม้ของกลาง
ชีวะภาพ บอกว่า รูปแบบของการลักลอบตัดไม้จากในป่าเปลี่ยนไป เพราะไม้พะยูงในป่าขนาดใหญ่หมดแล้ว คนก่อเหตุใช้การปล้นไม้ พะยูงในวัด และในโรงเรียน เพราะคิดว่าจะง่าย และพร้อมจะปะทะกับผู้ที่ขัดขวางได้ และยังฮึกเหิมมาปล้นไม้ จากหน่วยเก็บรักษาที่มีอยู่ในหลายจังหวัด เช่น ที่จ.กาฬสินธ์ อุดรธานี นครราชสีมา มุกดาหาร ซึ่งกรมป่าไม้ สนธิกำลังทหาร ชุดพญาเสือในการขยายผลจับขบวนการนี้ได้มาแล้วบางส่วน แต่เชื่อว่าขบวนการนี้ยังจับไม่หมดและคงไม่หยุดปล้น
หลังจากขยายผล และต่อจิ๊กซอว์ขบวนการปล้นไม้ได้บางกลุ่ม ทำให้กรมป่าไม้ ต้องปรับแผนในการดูแลไม้ของกลางที่ยังไม่สิ้นสุดคดี นำทีมพิทักษ์ป่าที่แข็งแรง กล้าหาญ มีทักษะในการใช้อาวุธได้ดีมาทำหน้าที่ เพราะทั่วไปไม้ของกลางควรต้องปลอดภัยสูงสุด แต่คนกลุ่มนี้ใช้คำว่าฮึกเหิม คิดว่าเจ้าหน้าที่จะไม่มีศักยภาพ แต่เขาประเมินผิด
ภาพ:ชุดพญาเสือ
หนุนเพิ่มสวัสดิการ-บรรจุเป็นพนักงาน
นอกจากนี้ ชีวะภาพ ยอมรับว่า การทำหน้าที่ของพิทักษ์ป่ายังมีความสุ่มเสี่ยงทุกรูปแบบ อย่างปีนี้มี 2-3 เคสที่เจ้าหน้าที่เสียชีวิตจากพรานป่าล่าสัตว์ และบางกลุ่มก็ปะทะกับกองกำลังจากประเทศเพื่อนบ้าน โดยเฉพาะทางชายแดนภาคอีสาน และแก๊งปล้นไม้ ที่เริ่มลงมือบบ่อยขึ้น เนื่องจากความต้องการไม้พะยูงในตลาด มีมูลค่าสูงถึงคิวละ 5 แสนถึง 1 ล้านบาท กลุ่มพวกนี้ จึงหันมาปล้นไม้ตามพื้นที่สวนป่าที่ปลูก และไม้ในหน่วยที่เก็บในหลายพื้นที่ เช่น มุกดาหาร อำนาจเจริญ ยโสธร และมีไม้ของกลาง และอีกโซนทางอุดรธานี
เบื้องต้นปรับเวรยามที่เข้มแข็งเพิ่มทั้งจำนวน และคุณภาพ เอาคนที่ได้รับการฝึก และอาวุธปืน มีความกล้าหาญ และใช้ทคโนโลยี เช่น วงจรปิด และกล้องดักถ่ายต้องทำให้ใกล้เคียงกับร้านทองส่งสัญญาณกับตำรวจนำพื้นที่ถีงจะเอาอยู่ เพราะเชื่อว่านักปล้นไม้ ยังต้องทำอีก
นอกจากนี้ ชีวะภาพ ยังย้ำว่าอยากฝากพิทักษ์ป่าทุกคนว่าผู้บริหารทุกระดับ และอธิบดีทุกกรมไม่ทอดทิ้งและรู้ถึงความเสี่ยงนี้ดี และตัวเองก็เคยผ่านจุดที่เคยปะทะกับกลุ่มที่ลักลอบตัดไม้กฤษณา และพวกลักลอบล่าสัตว์และรอดตายมาแล้ว 2 ครั้งรู้สึกถึงความเสี่ยงที่หมายถึงชีวิต และคิดว่าปัจจัยหลักคือต้องส่งเสริมให้เจ้าหน้าที่ทุกคนต้องอยู่ดีกินดี รักหวงแหนในอาชีพ และถ้าผิดพลาดในระบบต้องได้รับการดูแล
ภาพ:สำนักบริหารพื้นที่อนุรักษ์ที่ 9 (อุบลราชธานี)
เช่นเดียวกับ ชัยวัฒน์ ลิ้มลิขิตอักษร ผอ.สำนักบริหารพื้นที่อนุรักษ์ที่ 9 (อุบลราชธานี) ยอมรับว่าเจ้าหน้าที่พิทักษ์ทุกแห่งมีความเสี่ยง โดยเฉพาะหน่วยที่เขาดูแลชายแดนอีสาน มีทั้งปัญหากับระเบิด อาวุธ และการลักลอบเข้ามาของประเทศเพื่อนบ้าน นอกจากนี้ยังพบว่าในกระบวนการทำไม้ที่เกิดขึ้นเครือข่ายมู่หลาน ทำไม้จากเวียดนามจากจีน เมื่อสอบสวนเชิงรุก กลับพบว่ามีคนในหน่วยงานรัฐที่อยู่เบื้องหลังกระบวนการการ และเป็นกลไกที่ทำให้การขนไม้ผ่านชุมชน ผ่านถนน และนำออกไปขายรอดพ้นการจับกุมไปได้
3 เดือนทำงานยาก และมีความท้าทายมาก ล่าสุดเพิ่งตามจับชาวกัมพูชาที่เข้าลักลอบตัดไม้ 30 คน ซึ่งใช้เวลาตามจับนานถึง 3 เดือน เพราะว่ามีสายข่าวที่อยู้ในกลุ่มที่ทำให้ยากต่อการจับ แต่สุดท้ายก็ต้องวางแผน 3 ชั้นรัดกุม กระทั่งเพิ่งจับได้ ส่วนตัวแม้จะเป็นต้นไม้ใหญ่แค่ 1 ต้นก็เหมือนกับชีวิตถ้าปล่อยต้นนี้ไปได้ ต้นอื่นๆในป่าก็คงไม่เหลือ
ชัยวัฒน์ บอกว่า ทุกคนพร้อมดูแลรักษาป่าด้วยชีวิต เจ้าหน้าที่ทุกคนเสี่ยง จึงอยากขอว่าไม่ว่าจะเป็นรัฐบาล หรือผู้เกี่ยวข้องทุกระดับอยากให้บรรจุพิทักษ์ป่าที่ผ่านงานมา 5 ปี มีผลงานที่เขารักษาป่าเท่าชีวิต ถ้าบรรจุเป็นข้าราชการได้ ตอนนี้มีพิพทักษ์ป่าประมาณ 12,000 คน แต่ได้รับการบรรจุเป็นพนักงานราชการแค่ 4,000 อัตรา เพื่อให้เขามีโอกาสใช้ประกันสังคม และมีความมั่นคงในชีวิต
ย้อนคดีพิทักษ์ป่า 3 เดือนเสียชีวิต
ไทยพีบีเอสออนไลน์ พบว่าช่วง 3 เดือน เกิดเหตุกับเจ้าหน้าที่พิทักษ์ป่าอย่างน้อย 2-3 คดี ดังนี้
- 3 พ.ค.2563 นายคาร ไชยประเสริฐ หัวหน้าชุดพนักงานพิทักษ์ป่า ถูกกลุ่มนายพรานยิงเสียชีวิต ขณะออกลาดตระเวนคุ้มครองผืนป่าเขารวก เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าซับลังกา จ.ลพบุรี
- 14 ก.ค.63 นายกฤษฎา กาบบัว พิทักษ์ป่าผู้กล้า แห่งอุทยานแห่งชาติคลองวังเจ้า เสียชีวิตจากการถูกลอบยิงเสียชีวิตขณะออกปฏิบัติหน้าที่ปราบปรามการลักลอบทำลายทรัพยากรป่าไม้
ข้อมูลจากกรมอุทยานแห่งชาติสัตว์ป่าและพันธ์ุพืช พบว่า นับตั้งแต่ปี 2547 มีเจ้าหน้าที่พิทักษ์ป่าเสียชีวิต รวมทั้งหมด 149 คน บาดเจ็บสาหัส 76 คน และบาดเจ็บ 120 คน มีการช่วยเหลือเงินจากกองทุนต่างๆกว่า 7,963,000 บาท ขณะที่ในช่วง 5 ปีระหว่างปี 2559-2563 มีตัวเลขการเสียชีวิตดังนี้ ปี 2559 เสียชีวิต 9 คน สาหัส 2 คน บาดเจ็บ 10 คนรวม 21 คน ปี 2560 เสียชีวิต 6 คน สาหัส 1 คน บาดเจ็บ 8 คน รวม 15 คน ปี 2561 เสียชีวิต 10 คน สาหัส 4 คน บาดเจ็บ 9 คน รวม 23 คน ปี 2562 เสียชีวิต 15 คน สาหัส 15 คน บาดเจ็บ 22 รวม 52 คน ปี 2563 เสียชีวิต 6 คน สาหัส 8 คน บาดเจ็บ 6 คน รวม 20 คน
อ่านข่าวที่เกี่ยวข้อง
"พญาเสือ" จับล็อตใหญ่ค้าไม้พะยูงข้ามชาติมูลค่ากว่า 20 ล้านบาท